Tìm hiểu về bệnh tiểu đường

Bài viết này được tư vấn chuyên môn bởi Võ Đình Bảo Vân, ThS.BS.CKI, Khoa Nội tiết – Tiểuk đường, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh, Quận 7 và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, TP.HCM.

Bệnh đái tháo đường được đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết mãn tính. Đường huyết cao kéo dài không được kiểm soát tốt sẽ gây ra nhiều biến chứng về tim, mắt, thận, thần kinh, chân…

Những người thừa cân, béo phì, ít vận động hoặc người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường… có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn những người không có yếu tố nguy cơ. Phòng ngừa và sàng lọc bệnh tiểu đường giúp điều trị sớm và ngăn ngừa các biến chứng. Nguy cơ mắc bệnh khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh.

Bệnh tiểu đường tuýp 1

Xảy ra do phản ứng tự miễn dịch, nghĩa là cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào tuyến tụy của cơ thể, phá hủy tế bào beta tuyến tụy, dẫn đến thiếu hụt insulin.

Những người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Có cha mẹ, anh chị em mắc bệnh tiểu đường tuýp 1.
• Tuổi tác: Bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường phát triển ở trẻ em và thanh thiếu niên.
• Chủng tộc: Người da trắng có nhiều khả năng mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 hơn người Mỹ gốc Phi, người gốc Tây Ban Nha và người Latinh.
• Do gen.

Bệnh tiểu đường tuýp 2

Bệnh xảy ra do cơ thể đề kháng với insulin. Những người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 bao gồm:

• Tiền tiểu đường: Lượng đường trong máu cao hơn bình thường nhưng chưa đạt đến ngưỡng chẩn đoán bệnh tiểu đường. Những người mắc bệnh tiền tiểu đường có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Thừa cân hoặc béo phì.
• Trên 35 tuổi.
• Có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Ít hoạt động thể chất.
• Mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).
• Tiền sử đái tháo đường thai kỳ hoặc sinh con nặng trên 4kg.

Bệnh tiểu đường thai kỳ

Đây là tình trạng tăng đường huyết được chẩn đoán trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba của thai kỳ. Không bao gồm trường hợp người đã mắc bệnh tiểu đường nhưng không được chẩn đoán trước khi mang thai.

Bệnh tiểu đường thai kỳ thường biến mất sau khi sinh, nhưng những người có tiền sử bệnh tiểu đường thai kỳ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn. Trẻ em có mẹ mắc bệnh tiểu đường có nhiều khả năng bị béo phì ở thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên. Thanh thiếu niên có nhiều khả năng mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 sau này.

Phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ bao gồm:

• Bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước.
• Tiền sử sinh con lớn nặng hơn 4 kg.
• Thừa cân hoặc béo phì.
• Trên 35 tuổi.
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Có hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

Bệnh tiểu đường có thể do các nguyên nhân khác như gen, bệnh nội tiết hoặc các bệnh khác gây ra.

Ngăn chặn

Các yếu tố rủi ro như tuổi tác và tiền sử bệnh tật gia đình không thể thay đổi được. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể thay đổi được góp phần làm giảm nguy cơ bệnh tiểu đường tuýp 2 và bệnh tiểu đường thai kỳ bao gồm tăng cường hoạt động thể chất, ăn uống lành mạnh và giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì. Khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6-12 tháng một lần để phát hiện bệnh, điều trị và ngăn ngừa sớm các biến chứng.