Nhắc đến đặc sản Phú Thọ, người ta nhớ ngay đến món thịt chua nổi tiếng của vùng đất Thanh Sơn. Đây là một trong những món ăn dân dã, quen thuộc của đồng bào dân tộc Mường sinh sống tại đây.
Món ăn được làm từ hai nguyên liệu chính là thịt lợn và thính rang xay mịn. Để làm món thịt chua ngon phải chọn thịt ba chỉ và nạc vai. Sau đó, thịt được lên men theo một công thức đặc biệt của người Mường.
Thịt chua ngon nhất là khi ăn kèm với các loại rau sống như lá sung, đinh hương, chấm với tương ớt hoặc nước mắm chua ngọt, trở thành món nhậu khoái khẩu của nhiều người.
Cọ dừa
Cọ dừa cũng là một trong những đặc sản “nức tiếng” được làm từ loài cây đặc trưng của tỉnh Phú Thọ. Cọ sống khá chát, không ăn được nên người dân địa phương thường “đun chảy” (chín) để quả mềm hơn, bớt chát. Nhờ đó, đuông mềm, ngọt và béo ngậy trở thành món ăn vặt khoái khẩu của nhiều người.
Để làm được mẻ cọ ngon cần điều chỉnh nhiệt độ nước và thời gian hợp lý. Cọ rửa sạch, trộn với những khúc tre già cạo sạch vỏ.
Đun sôi nước khoảng 85-90 độ C rồi đổ ra xô hoặc chậu, ngâm bàn chải trong nước đó khoảng 15-20 phút để bàn chải mềm ra. Không ngâm cọ vào nước quá nóng sẽ làm quả bị teo lại, ăn cứng và chát. Cọ không nên ninh quá lâu sẽ bị mềm, ăn không ngon.
Khi mặt nước chuyển sang màu vàng, quả chuyển từ màu xanh đậm sang màu vàng. Cọ ngon có cùi dày, mềm, vị bùi và ngọt.
Rau sắn
Không phải là món ăn sang trọng hay cầu kỳ về mặt hình thức nhưng rau sắn đã trở thành món ăn làm nên thương hiệu cho ẩm thực vùng đất Tổ.
Rau sắn sau khi hái về được đập dập, ngâm nước cho bớt nhựa rồi trộn với muối, ướp gia vị và ủ khoảng 4-5 ngày. Loại rau này được dùng như dưa, cà muối, có thể ăn ngay hoặc dùng kho cá, kho thịt, canh cá rô…
Đọt sắn tươi ngon nhất là khi còn non, mập mạp, trên đầu búp có một lớp bột mịn. Lá sắn sau khi muối có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon khác nhau như lá sắn xào thịt lợn, lá sắn kho tôm hay nấu canh cá… (Ảnh: Hoa Bùi).
Không chỉ người dân Phú Thọ mà nhiều thực khách ở Hà Nội hay các tỉnh lân cận cũng yêu thích hương vị của rau sắn, thường xuyên tìm mua để đổi bữa, chiêu đãi cả nhà thưởng thức.
Bưởi Đoan Hùng
Bưởi Đoan Hùng là loại trái cây đặc sản nổi tiếng với vị ngọt, thơm đặc trưng tạo nên thương hiệu đặc trưng và thường được thực khách mua về làm quà cho bạn bè, người thân.
Bưởi Đoan Hùng có hình tròn, thon, khi chín vỏ có màu vàng tươi, hơi héo, cùi mỏng, cùi khô và mọng nước, màu trắng ngà, đặc biệt có mùi thơm đặc trưng. Giống bưởi đặc sản này còn quý ở chỗ, có thể để được vài tháng đến nửa năm, khi bổ ra vẫn ngọt và ngon như lúc mới hái.
 |
 |
Bưởi Đoan Hùng khác với các giống bưởi quý khác ở chỗ quả nhỏ, tròn, vỏ mỏng, múi dày và mọng nước. Loại bưởi này cũng rất thơm (Ảnh: Lan Anh).
Đây cũng là đặc sản thường được thực khách chọn mua về làm quà với số lượng lớn, biếu người thân, bạn bè. Vào mùa, bưởi to, ngon bán với giá 80.000 – 100.000 đồng/quả, rẻ nhất 15.000 – 20.000 đồng/quả, tùy loại, lớn nhỏ.
Bánh tai
Bánh tai (hay còn gọi là bánh tai lợn) có cách chế biến đơn giản nhưng lại trở thành món quà được nhiều người yêu thích khi có dịp du lịch Phú Thọ.
 |
 |
Sở dĩ món bánh này có tên là bánh tai lợn bởi hình dáng cong, thuôn dài giống như chiếc tai lợn (Ảnh: Thị xã Phú Thọ).
Món bánh này được làm từ những nguyên liệu dân dã gồm gạo tẻ, thịt lợn và một số gia vị quen thuộc. Gạo tẻ đem ngâm, xay mịn rồi hòa với một ít nước khuấy đều thành hỗn hợp sền sệt. Tiếp theo, thịt lợn được băm nhỏ, tẩm ướp gia vị rồi gói trong bột gạo và đem hấp chín.
Khi hấp phải để lửa lớn để bột không bị vón cục. Bánh tai đạt yêu cầu là khi mùi thơm của bột bốc lên quyện với nhân thịt béo ngậy. Khi ăn, thực khách cảm nhận được vị dẻo thơm, đậm đà của bánh.
