Bishara Bahbah, học giả gốc Palestine, đóng vai trò trung gian không chính thức giữa ông Trump và Hamas trong các nỗ lực đàm phán thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Gaza.
Khi nỗ lực của Nhà Trắng nhằm đạt được một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas tiếp tục gặp trở ngại, một nhân vật ít được biết đến – Bishara Bahbah – đang trở thành tâm điểm của các cuộc thảo luận về vai trò trung gian trong hậu trường đàm phán. Ông Bahbah là một học giả và nhà hoạt động người Mỹ gốc Palestine, từng có nhiều đóng góp trong lĩnh vực đối thoại khu vực và kiểm soát vũ khí, nay được cho là mắt xích kết nối quan trọng giữa chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump và phong trào Hamas.
Theo tiết lộ từ Times of Israel, vai trò của Bahbah bắt đầu nổi lên sau khi ông góp phần vào việc thả Edan Alexander – một công dân mang hai quốc tịch Mỹ-Israel bị Hamas giam giữ tại Gaza. Sau thành công này, ông tiếp tục được tin tưởng để dẫn dắt các đàm phán cho một thỏa thuận ngừng bắn quy mô lớn hơn, dù sau đó các chi tiết của đề xuất do Đặc phái viên Steve Witkoff của ông Trump đưa ra lại gây tranh cãi.
Sinh ra tại Đông Jerusalem năm 1958, Bishara Bahbah là con trai của những người tị nạn Palestine trong cuộc xung đột Ả Rập-Israel đầu tiên. Gia đình ông định cư tại Hoa Kỳ vào thập niên 1970. Ông từng theo học tại Đại học Harvard, giữ vị trí phó giám đốc Viện Trung Đông tại đây và từng là tổng biên tập tờ báo Al-Fajr tại Jerusalem. Bahbah cũng đóng vai trò đại diện trong nhiều diễn đàn đàm phán về an ninh khu vực và giải trừ quân bị.
“Bạn không xây dựng chính sách chỉ bằng các bài diễn văn. Đàm phán cần sự đối thoại trực tiếp, nêu rõ lợi ích và lo ngại của các bên” – Bishara Bahbah phát biểu tại Trung tâm Wilson năm 2021.
Năm ngoái, ông Bahbah tham gia chiến dịch tranh cử của ông Trump, thành lập nhóm “Người Mỹ gốc Ả Rập vì một nước Mỹ tốt đẹp hơn” rồi sau đó là “Người Mỹ gốc Ả Rập ủng hộ Trump”. Tuy nhiên, ông cũng chỉ trích những đề xuất của ông Trump về việc tái định cư người Palestine ngoài Gaza, và đổi tên nhóm thành “Người Mỹ gốc Ả Rập ủng hộ hòa bình”.
Tháng trước, ông tiết lộ trên Channel 12 (Israel) rằng phát ngôn viên Hamas Ghazi Hamad đã trực tiếp đề nghị ông mở một kênh liên lạc mới với Mỹ, dẫn đến cuộc trao đổi tù binh thành công. Tuy vậy, các cuộc đàm phán tiếp theo tại Doha bị đình trệ do bất đồng giữa các bên về nội dung thỏa thuận. Dù một số nguồn tin cho biết Hamas đã đồng ý với đề xuất do Mỹ đưa ra, đại diện của ông Trump là Witkoff lại phủ nhận, cho rằng đề xuất của Hamas là “hoàn toàn không thể chấp nhận”.
Báo cáo của Axios còn cho biết Bahbah có thể đã đi quá giới hạn chỉ đạo khi đàm phán với đại diện Hamas, khiến nội dung đề xuất bị lệch khỏi định hướng ban đầu.
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, quân đội Israel đang tiến hành giai đoạn hai của “Chiến dịch Gideon’s Chariots”, với mục tiêu tiêu diệt hoàn toàn sức mạnh quân sự của Hamas tại Gaza. Phía IDF đã cảnh báo người dân tại một số khu vực như Khan Younis và Bani Suhaila sơ tán khẩn cấp do lo ngại về một cuộc tấn công lớn sắp diễn ra.
Tuy nhiên, áp lực quốc tế đối với Israel ngày càng gia tăng, đặc biệt khi các chiến dịch quân sự của nước này kéo dài và gây thương vong nặng nề cho dân thường. Trong khi đó, ông Trump nhiều lần nhấn mạnh mong muốn kết thúc chiến tranh càng sớm càng tốt và đang tăng cường nỗ lực ngoại giao, bất chấp những rạn nứt ngày càng rõ giữa ông và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Đáp lại, Hamas đã kêu gọi các cuộc biểu tình toàn cầu nhằm phản đối “chiến dịch diệt chủng và nạn đói tại Gaza”, kêu gọi người dân thế giới tham gia các hoạt động phản đối vào cuối tuần này để tạo sức ép buộc Israel ngừng bắn.
Vai trò của Bishara Bahbah trong toàn bộ tiến trình này, dù không chính thức, đang trở thành một mắt xích quan trọng trong thế cân bằng giữa các lực lượng và lợi ích khu vực. Câu hỏi hiện tại là liệu ông có thể đóng vai trò cầu nối hiệu quả trong bối cảnh chính trị rối ren và niềm tin mong manh hay không.
