Các băng đảng Mexico đang ngày càng tuyển dụng trẻ em để thực hiện các vụ giết người, tạo nên làn sóng bạo lực mới và khiến nỗ lực bảo vệ trẻ vị thành niên trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Tình trạng các băng đảng tội phạm có tổ chức tại Mexico sử dụng trẻ em làm công cụ giết người đang trở thành một vấn nạn xã hội nghiêm trọng, phản ánh mức độ bạo lực leo thang và sự bất lực trong việc kiểm soát hoạt động tuyển dụng tội phạm vị thành niên.
Câu chuyện đau lòng của Sol, một cô gái từng là sát thủ cho băng đảng ma túy từ khi mới 12 tuổi, đã phơi bày thực tế tàn khốc về cách các tổ chức tội phạm khai thác sự non nớt, dễ tổn thương và khao khát được chấp nhận của trẻ em để phục vụ cho các hoạt động phi pháp. Sol từng là người bán hoa ven đường trước khi bị lôi kéo vào đường dây tội phạm. Sau một thời gian làm người gác canh, cô nhanh chóng thăng tiến và tham gia vào các hoạt động bắt cóc, tra tấn và giết người.
Sol hiện đang điều trị tại trung tâm phục hồi chức năng ở miền trung Mexico và quyết tâm xây dựng lại cuộc sống. “Tôi nghĩ họ yêu tôi. Tôi tuân lệnh một cách mù quáng,” cô chia sẻ. Luật sư và các chuyên gia tâm lý xác nhận độ tin cậy trong lời kể của Sol, nhấn mạnh cô từng nghiện methamphetamine từ khi lên chín và bị bắt vì tội bắt cóc ở tuổi 16.
“Các băng đảng xem trẻ em như tài sản có giá trị vì chúng dễ kiểm soát, trung thành và ít bị trừng phạt nếu bị bắt,” theo giáo sư Gabriela Ruiz, chuyên gia về thanh thiếu niên tại Đại học Tự trị Quốc gia Mexico.
Trong tiếng lóng của giới tội phạm, những đứa trẻ như Sol bị gọi là pollitos de colores – “gà con đầy màu sắc”, ám chỉ sự mong manh, rẻ tiền và nhanh chóng bị thay thế. Reuters đã phỏng vấn 16 cá nhân từng hoặc đang là sát thủ trẻ, cùng 4 trùm băng đảng xác nhận rằng tình trạng tuyển trẻ vị thành niên đang gia tăng.
Điều đáng báo động là nhiều em mới chỉ 6 tuổi đã bị lôi kéo tham gia vào các nhóm tội phạm. Các nhóm này tận dụng nền tảng như Facebook, TikTok, và cả trò chơi điện tử như “Free Fire” để tiếp cận và tẩy não các em. Trong một vụ năm 2021, ba cậu bé 11–14 tuổi đã bị chính quyền chặn lại khi chuẩn bị gia nhập băng đảng sau khi bị dụ dỗ qua game.
Theo Cục Lao động Quốc tế Hoa Kỳ, hiện có khoảng 30.000 trẻ em tham gia các tổ chức tội phạm tại Mexico, trong khi các nhóm vận động cho biết con số dễ bị tổn thương lên tới 200.000. Dù vậy, chính phủ Mexico vẫn chưa có chương trình toàn diện nào để giải cứu hoặc bảo vệ những đứa trẻ đã hoặc đang bị lôi kéo.
Một trong những trở ngại lớn là khung pháp lý còn thiếu sót. Chưa có điều luật hình sự cụ thể nào cấm hành vi tuyển dụng trẻ vị thành niên vào tổ chức tội phạm. Bên cạnh đó, tình trạng lao động trẻ em vẫn phổ biến với khoảng 3,7 triệu trẻ từ 5–17 tuổi đang làm việc, chiếm gần 13% dân số trong nhóm tuổi này.
Trong khi chính quyền Tổng thống Claudia Sheinbaum tiếp tục duy trì định hướng phòng ngừa bằng các chương trình xã hội, thì thực tế cho thấy bạo lực và việc kiểm soát văn hóa của các băng đảng vẫn vượt xa nỗ lực của nhà chức trách.
Daniel, một thiếu niên ẩn náu gần biên giới Hoa Kỳ, là minh chứng cho sự tuyệt vọng. Bị ép gia nhập băng đảng bằng vũ lực, Daniel đã sống sót sau ba năm làm sát thủ, cuối cùng trốn thoát và đang chờ cơ hội tị nạn tại Mỹ.
“Tôi chỉ muốn sống. Tôi sợ chết, nhưng tôi còn sợ hơn khi nghĩ họ sẽ tìm đến con tôi,” Daniel nói trong nước mắt tại nơi trú ẩn.
Còn Sol, giờ đang học luật, nuôi mộng trở thành người cố vấn giúp trẻ em tránh xa con đường tội phạm. “Tôi chưa bao giờ nghĩ mình có thể sống đến 20 tuổi,” cô thổ lộ. Giấc mơ của cô là trở thành luật sư chuyên về vị thành niên, giúp đỡ những đứa trẻ từng giống mình.