Đối mặt với các đợt cắt giảm tài trợ từ chính quyền Trump, giới khoa học Mỹ đang chủ động thực hiện các chiến dịch truyền thông cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức công chúng và bảo vệ nghiên cứu khoa học.
Trước các đề xuất cắt giảm hàng tỷ đô la ngân sách nghiên cứu từ chính phủ liên bang, nhiều nhà khoa học tại Mỹ đã lựa chọn một chiến lược chưa từng có: chủ động lên tiếng, kể câu chuyện của chính họ và truyền thông rộng rãi tới công chúng. Chiến dịch McClintock Letters do nhóm nghiên cứu sinh tại Đại học Cornell khởi xướng là một ví dụ nổi bật trong làn sóng phản ứng sáng tạo này.
Chiến dịch đã thu hút hơn 500 nhà nghiên cứu trên toàn quốc viết bài xã luận cho các tờ báo địa phương, nhằm chia sẻ công việc khoa học của họ một cách gần gũi và minh bạch. Mục tiêu không chỉ là phản bác lại quan điểm cho rằng nghiên cứu khoa học là “lãng phí”, mà còn để khôi phục niềm tin vào giới khoa học và lý giải tầm quan trọng của mỗi đồng tiền thuế được đầu tư cho nghiên cứu.
Emma Scales, một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Cornell, chia sẻ: “Chúng tôi đang cố gắng nói chuyện với những người cảm thấy bối rối hoặc tức giận vì không biết tiền của họ được dùng làm gì. Chúng tôi muốn nói: ‘Đây là công việc tôi đang làm nhờ vào sự đầu tư của bạn. Hãy để tôi giải thích’.”
Ngoài McClintock Letters, nhiều sáng kiến khác cũng đang diễn ra như Science Homecoming, Stand Up for Science và Your Neighborhood Scientist, sử dụng các nền tảng như hội chợ nông sản, nhà thờ và các bài luận cá nhân để mở rộng cuộc trò chuyện về khoa học. Mục tiêu chung là xóa bỏ hình ảnh khô khan của khoa học trong mắt công chúng và chứng minh vai trò thiết yếu của nghiên cứu – từ ung thư vú đến bệnh trên cây khoai tây.
Audrey Drotos, nhà thần kinh học đồng sáng lập Your Neighborhood Scientist, cho biết: “Chúng tôi không chỉ muốn thêm tiếng ồn, mà là nhân bản hóa các nhà khoa học – biến họ thành những người dễ tiếp cận và truyền cảm hứng.”
Sự cần thiết của chiến dịch trở nên rõ ràng sau khi chính quyền Trump liên tục chỉ trích các đề tài nghiên cứu mà họ cho là “vô lý”. Một ví dụ là bài phát biểu của Trump trước Quốc hội vào tháng 3, nơi ông mô tả sai một nghiên cứu về hormone là nghiên cứu về “chuột chuyển giới”. Những phát ngôn này làm dấy lên làn sóng phản ứng mạnh mẽ trong giới học thuật, vốn ngày càng lo ngại việc công chúng hiểu sai mục tiêu khoa học.
Tác giả Carly Anne York, trong cuốn sách “The Salmon Cannon and the Levitating Frog”, đã ghi lại các ví dụ nhà khoa học phản biện lại công chúng bằng cách đưa nghiên cứu ra ngoài phòng thí nghiệm, như hội chợ khoa học trên Đồi Capitol. Một nghiên cứu bị chế giễu về “tôm đánh nhau” sau đó lại góp phần thiết kế áo giáp mới cho quân đội.
Dù hiệu quả tức thời của các chiến dịch truyền thông này chưa thể đo lường, nhiều người tin rằng sự thay đổi nằm ở chỗ duy trì đối thoại với công chúng. Michael Lubell, giáo sư vật lý tại Cao đẳng Thành phố New York, nhận định: “Bạn không thể chỉ đợi người khác đến với mình. Hãy đến nơi họ sống, nơi họ quan tâm, và bạn có thể sẽ bất ngờ về sự thay đổi.”
Trong thời điểm niềm tin công chúng vào giới khoa học đang giảm – từ 87% năm 2020 xuống 76% năm 2024 theo Pew Research – việc chủ động kết nối và truyền cảm hứng từ cộng đồng khoa học là bước đi chiến lược để bảo vệ tương lai của nghiên cứu khoa học Mỹ.