Hơn 90% cá nước ngọt phổ biến tại Nam California được phát hiện chứa giun ký sinh có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người nếu ăn sống hoặc không nấu chín kỹ.
Người dân ở Nam California vừa được giới khoa học cảnh báo về mối nguy cơ sức khỏe mới sau khi một nghiên cứu phát hiện tỷ lệ lây nhiễm ký sinh trùng rất cao trong các loài cá nước ngọt tại Quận San Diego. Hai loài giun dẹp xâm lấn—Haplorchis pumilio và Centrocestus formosanus—được xác định có mặt trong phần lớn mẫu cá khảo sát, với tỷ lệ lên tới 93%.
Nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học California và Viện Hải dương học Scripps thực hiện. Nhóm đã phân tích 84 mẫu cá thuộc 7 loài thường được người dân câu và tiêu thụ tại 5 điểm ở San Diego. Trong đó, loài cá rô xanh đặc biệt gây chú ý khi một cá thể được phát hiện chứa tới gần 17.000 con giun.
“Người Mỹ thường không nghĩ tới ký sinh trùng khi ăn cá nước ngọt vì trước đây điều này chưa từng là vấn đề tại Hoa Kỳ”, nhà sinh thái học Ryan Hechinger, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.
Các loài ký sinh trùng này có vòng đời gồm ba giai đoạn, với vật chủ trung gian đầu tiên là ốc sên kèn Malaysia (Melanoides tuberculata)—một sinh vật ngoại lai đã lây lan đến 17 tiểu bang của Mỹ. Sau khi nhiễm cá, ký sinh trùng có thể lây sang người nếu ăn cá nhiễm bệnh mà không qua xử lý nhiệt hoặc cấp đông đúng cách.
Những người nhiễm giun có thể gặp triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, sụt cân và mệt mỏi. Trong những trường hợp nghiêm trọng, nhiễm trùng có thể gây tổn thương gan, rối loạn thần kinh hoặc thậm chí là đột quỵ.
Dù chưa ghi nhận ca nhiễm nào chính thức tại Mỹ, các chuyên gia nhấn mạnh rằng điều này có thể do thiếu sự theo dõi chứ không đồng nghĩa với sự an toàn tuyệt đối.
“Không cần hoảng loạn, nhưng việc nấu chín kỹ cá hoặc cấp đông ít nhất một tuần trước khi ăn sống là vô cùng quan trọng”, Hechinger khuyến cáo.
Một khảo sát đi kèm cho thấy nhiều người Mỹ vẫn ăn cá nước ngọt sống mà không có biện pháp phòng ngừa, điều này làm gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh trong cộng đồng. Chỉ tính riêng các video hướng dẫn ăn cá sống trên mạng xã hội liên quan đã thu hút hơn 5 triệu lượt xem.
Từ phát hiện này, nhóm nghiên cứu đề xuất đưa các bệnh nhiễm giun từ cá vào danh mục bắt buộc báo cáo y tế công cộng, đồng thời kêu gọi tăng cường giám sát và tuyên truyền nhằm ngăn ngừa nguy cơ bùng phát dịch bệnh mới.
“Nghiên cứu này là bước đầu tiên quan trọng trong việc nhận diện các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tiềm tàng do ký sinh trùng xâm lấn gây ra”, Emma Palmer, đồng tác giả từ Trung tâm nghiên cứu môi trường Smithsonian, chia sẻ.
Người dân được khuyến cáo cần thận trọng khi tiêu thụ cá nước ngọt, đặc biệt là cá câu tại địa phương và không nên ăn sống nếu không có biện pháp xử lý an toàn. Việc gia nhiệt đúng cách hoặc cấp đông sâu trước khi sử dụng là biện pháp phòng tránh hiệu quả được các chuyên gia khuyến nghị.