Chim đồng cỏ tận dụng tiếng báo động của chó đồng cỏ để phát hiện sớm nguy hiểm, gia tăng cơ hội sống sót trong môi trường đầy rẫy kẻ săn mồi.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Animal Behavior đã hé lộ chiến lược sinh tồn tinh vi của chim choắt mỏ cong — loài chim đồng cỏ thường làm tổ trên mặt đất — khi chúng nghe lén tiếng sủa cảnh báo của chó đồng cỏ để tránh bị kẻ săn mồi tấn công.
Chó đồng cỏ, được ví như “Paul Reveres” của các đồng cỏ Bắc Mỹ, nổi tiếng với khả năng phát ra các tiếng kêu đặc trưng để báo động khi có mối đe dọa từ các loài săn mồi như đại bàng vàng, diều hâu đuôi đỏ, cáo, lửng hay thậm chí rắn lớn. Những tín hiệu cảnh báo này không chỉ cứu sống đồng loại mà còn lan tỏa đến các loài sống cùng hệ sinh thái.
Andy Boyce, nhà sinh thái học tại Viện Smithsonian, nhận xét: “Chó đồng cỏ nằm trong danh sách thức ăn của hầu hết những loài săn mồi lớn nhỏ. Do đó, hệ thống cảnh báo của chúng rất phát triển, và điều đó vô tình mang lại lợi ích cho các loài khác như chim đồng cỏ.”
Trong khi chim từ lâu đã được biết đến với khả năng “nghe lén” nhau để thu thập thông tin về nguy hiểm hoặc nguồn thức ăn, thì việc chúng lắng nghe động vật có vú — cụ thể là chó đồng cỏ — là điều hiếm thấy và ít được nghiên cứu.
Emily Williams, nhà điểu học tại Đại học Georgetown (không tham gia nghiên cứu), nhận định: “Việc chim nghe lén tín hiệu của loài khác không phải là hiếm, nhưng chúng ta vẫn chưa khám phá hết tiềm năng này trong tự nhiên.”
Để kiểm chứng hành vi trên, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một con lửng nhồi bông gắn vào xe điều khiển từ xa, di chuyển về phía tổ chim choắt trên thảo nguyên Montana. Trong các thí nghiệm, họ cho phát lại tiếng sủa của chó đồng cỏ hoặc giữ yên lặng. Kết quả cho thấy khi có tiếng cảnh báo, chim phản ứng nhanh hơn — rúc mình vào bãi cỏ khi mối đe dọa còn cách xa khoảng 49 mét, trong khi nếu không có âm thanh cảnh báo, chúng chỉ phản ứng khi nguy hiểm cách tổ khoảng 16 mét.
“Bạn có nhiều cơ hội thoát hiểm hơn nếu hành động sớm — và những con chim đã học cách làm như vậy khi nghe tiếng chó đồng cỏ sủa,” đồng tác giả Holly Jones, nhà sinh vật học bảo tồn tại Đại học Bắc Illinois, chia sẻ.
Bà Jones nhấn mạnh rằng chó đồng cỏ không chỉ là “kỹ sư môi trường” với vai trò giữ gìn cảnh quan cỏ ngắn, mà còn là “người truyền thông” sinh học, giúp lan truyền thông tin thiết yếu cho các loài khác.
Phát hiện này mở ra cách nhìn mới về sự tương tác liên loài trong tự nhiên, nhấn mạnh vai trò then chốt của tín hiệu âm thanh trong hệ sinh thái. Đồng thời, nó cũng làm rõ cách các loài không liên quan vẫn có thể phát triển các chiến lược phòng vệ cộng sinh để thích nghi và tồn tại.