AI FaceAge sử dụng ảnh khuôn mặt để ước lượng tuổi sinh học và khả năng sống sót sau ung thư, giúp bác sĩ hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.
Một bức ảnh tự sướng đơn giản có thể ẩn chứa manh mối về tuổi sinh học của một người — và thậm chí là tuổi thọ của họ. (iStock)
Một bức ảnh selfie tưởng chừng đơn giản giờ đây có thể cung cấp những thông tin y học quý giá về tuổi sinh học và thậm chí là khả năng sống sót của một người mắc ung thư. Đó là kết quả từ nghiên cứu của nhóm chuyên gia tại hệ thống bệnh viện danh tiếng Mass General Brigham (Mỹ), nơi phát triển một công cụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến mang tên FaceAge.
Công nghệ này sử dụng thuật toán học sâu để phân tích khuôn mặt từ ảnh chụp, nhằm xác định “tuổi sinh học” – tức là tốc độ lão hóa thực tế của cơ thể so với tuổi theo giấy khai sinh. Điều đáng chú ý là FaceAge không chỉ ước lượng tuổi mà còn cho thấy tiềm năng mạnh mẽ trong việc dự đoán kết quả điều trị của bệnh nhân ung thư, từ đó hỗ trợ bác sĩ đưa ra kế hoạch chăm sóc cá nhân hóa hơn.
Theo thông cáo báo chí từ Mass General Brigham, công cụ đã được huấn luyện với hơn 58.000 bức ảnh khuôn mặt từ các cá nhân khỏe mạnh thuộc các cơ sở dữ liệu công khai. Để kiểm chứng độ chính xác, các nhà nghiên cứu đã phân tích ảnh của 6.196 bệnh nhân ung thư trước khi bắt đầu xạ trị. Kết quả cho thấy FaceAge thường đưa ra tuổi sinh học cao hơn khoảng 5 năm so với tuổi thật – một yếu tố có thể liên quan đến tiên lượng sức khỏe.
Không dừng lại ở đó, nhóm nghiên cứu tiếp tục thử nghiệm công cụ với 100 bệnh nhân đang điều trị chăm sóc giảm nhẹ, so sánh dự đoán tuổi thọ giữa AI và 10 bác sĩ lâm sàng. Kết quả gây bất ngờ: FaceAge cho độ chính xác cao hơn trong nhiều trường hợp.
Để kiểm tra độ chính xác của công cụ này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng nó để phân tích ảnh chụp của 6.196 bệnh nhân ung thư trước khi điều trị xạ trị. (iStock)
Tiến sĩ Hugo Aerts, đồng tác giả cấp cao của nghiên cứu và giám đốc chương trình Trí tuệ nhân tạo trong y học tại Bệnh viện đa khoa Massachusetts, nhận định: “Thông tin về tuổi sinh học có thể hỗ trợ lâm sàng rất hiệu quả. Một tấm ảnh selfie không chỉ là hình ảnh mà còn là dữ liệu y học giá trị.”
Ông nhấn mạnh, bệnh nhân có tuổi sinh học thấp hơn so với tuổi thật thường có kết quả điều trị tốt hơn rõ rệt, cho thấy sự liên kết mật thiết giữa tốc độ lão hóa và khả năng hồi phục.
Trong số những người mắc bệnh ung thư, công cụ này tạo ra độ tuổi sinh học cao hơn khoảng năm năm so với tuổi thực tế của họ. (iStock)
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo cần thêm nhiều nghiên cứu trước khi FaceAge được sử dụng rộng rãi trong thực hành y tế. Theo kế hoạch, những nghiên cứu tiếp theo sẽ mở rộng ra nhiều bệnh viện và nhóm bệnh nhân khác nhau ở các giai đoạn bệnh đa dạng hơn. Họ cũng sẽ xem xét khả năng dự đoán của công cụ với các tình trạng mãn tính và tuổi thọ nói chung.
Tiến sĩ Ray Mak, đồng tác giả, chia sẻ: “Chúng tôi đang mở ra một hướng đi mới trong việc khai thác dấu ấn sinh học từ hình ảnh. Nếu có thể dự đoán chính xác tiến trình lão hóa, chúng tôi kỳ vọng sẽ áp dụng được công nghệ này cho nhiều lĩnh vực y tế khác – từ phòng ngừa bệnh đến chăm sóc người cao tuổi.”
“AI có thể nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe của chúng ta — nhưng nó không thể thay thế sự đồng cảm, bối cảnh và tính nhân văn vốn là đặc điểm của y học.” (iStock)
Tuy nhiên, vấn đề đạo đức cũng được các chuyên gia quan tâm sâu sắc. Tiến sĩ Harvey Castro, bác sĩ cấp cứu kiêm nhà tương lai học AI tại Texas, cảnh báo rằng AI như FaceAge phải được giám sát cẩn trọng. Ông cho biết: “Dù công cụ này có thể mô phỏng trực giác lâm sàng – điều mà bác sĩ thường dựa vào để đánh giá nhanh sức khỏe bệnh nhân – thì bản thân AI vẫn phụ thuộc vào dữ liệu đầu vào.”
Castro nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tính đa dạng trong dữ liệu huấn luyện để tránh thiên vị. Ông nói thêm: “Câu hỏi như ai sở hữu dữ liệu khuôn mặt, dữ liệu đó được lưu trữ thế nào và bệnh nhân có được thông báo đầy đủ không – là những yếu tố quan trọng ngang với công nghệ.”
Một vấn đề khác là yếu tố tâm lý. Nếu một người bị đánh giá “già hơn tuổi” mà không được giải thích rõ ràng, điều đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng và quyết định điều trị. “Không ai muốn nghe rằng mình trông già hơn tuổi thật mà thiếu bối cảnh thích hợp,” Castro nói.
Cuối cùng, ông khẳng định: “AI có thể hỗ trợ cải thiện y học, nhưng không thể thay thế sự đồng cảm, bối cảnh và tính nhân văn vốn là cốt lõi trong chăm sóc sức khỏe.”
