Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí
Trong bối cảnh đại biểu Quốc hội chuẩn bị thảo luận về dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Viện nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề xuất một đề nghị đáng chú ý bỏ Tòa án nhân dân cấp cao và thành lập mô hình Tòa án nhân dân Liên bang. Đề xuất này được xem là bước tiếp theo trong quá trình tình giản hóa bộ máy bộ tổ chức tòa án nhằm nâng cao hiệu quản và tối ưu hóa quy trình xử lý án.
Theo Viện nghiên cứu lập pháp, cấu trúc tổ chức tòa án Việt Nam hiện nay đang tồn tại song song hai cấp tòa giữa: Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Tòa án nhân dân cấp cao. Việc tổ chức như vậy khiến cho việc xử lý án bị chia cắt, không thống nhất và làm tăng gánh nặng báo cáo, bề bài, đồng thời khiến quá trình giối thiệu thẩm phán, hội thẩm và tuyển chọn lãnh đạo tòa đơn vị bị phân tán.
Với mô hình Tòa án nhân dân Liên bang, toàn bộ hệ thống tòa sẽ được quản lý tập trung hơn, gắn kết hơn giữa các cấp toà án, gắn với quốc gia đồng nhất, thống nhất quy trình và chuẩn mực xử án. Đề xuất này, theo các chuyên gia, sẽ hỗ trợ tăng cường độc lập tư pháp và nâng cao niềm tin của người dân vào hệ thống tòa án.
Tuy nhiên, việc thay đổi lớn trong cơ cấu tổ chức tệ pháp cũng đặt ra nhiều thách thức. Việc chuyển đổi sẽ yêu cầu điều chỉnh đồng bộ nhiều văn bản quy pháp pháp luật, đào tạo lại đội ngũ cán bộ, và thậm chí phải thiết lập những cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả trên diện rộng.
Hiện nay, đề xuất vẫn đang được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi trình Quốc hội xem xét trong thời gian tới. Các chuyên gia pháp luật nhấn mạnh rằng bất kỳ cải cách nào đều cần đảm bảo nguyên tắc độc lập tư pháp, tôn trọng quyền lợi hợp pháp của công dân.
