Trong một báo cáo mới đây của Resemble AI, số tiền thiệt hại do công nghệ deepfake gây ra trong ba tháng đầu năm 2025 đã vượt qua ngưỡng 200 triệu USD. Con số này chủ yếu đến từ các vụ lừa đảo tài chính, thao túng chính trị, tống tiền và phát tán nội dung nhạy cảm. Báo cáo này cảnh báo về một “cuộc khủng hoảng đang leo thang” khi mà các hình thức tấn công ngày càng trở nên tinh vi, vượt xa khả năng nhận diện của người sử dụng thông thường.
Thực Trạng Deepfake
Ban đầu, deepfake được biết đến như một trò chơi công nghệ mang tính giải trí, nhưng chỉ sau vài năm, nó đã trở thành một công cụ đắc lực trong các chiến dịch lừa đảo xuyên quốc gia. Theo Resemble AI, hiện có khoảng 46% deepfake được sử dụng trong video, 32% là hình ảnh và 22% là âm thanh. Đáng lo ngại, chỉ cần từ 3 đến 5 giây mẫu ghi âm, kẻ xấu đã có thể tạo ra bản giả giọng, đủ sức đánh lừa người thân, đối tác hoặc thậm chí cả hệ thống xác minh tự động.
Tình hình deepfake diễn biến phức tạp nhất tại Hàn Quốc, nơi nhiều nhóm chat chuyên ghép các thần tượng vào nội dung khiêu dâm để bán. Điều này khiến cho việc nhận diện deepfake trở nên cực kỳ khó khăn, ngay cả với các chuyên gia công nghệ. Báo cáo cho thấy rằng 68% sản phẩm deepfake hiện nay được đánh giá là “gần như không thể phân biệt với nội dung thật”.
Nạn Nhân Của Deepfake
Theo thống kê, 41% nạn nhân của deepfake là những người nổi tiếng, chủ yếu là chính trị gia và người nổi tiếng, trong khi 34% còn lại là công dân bình thường. Điều này chứng minh rằng nguy cơ từ deepfake không còn giới hạn trong giới nổi tiếng mà đã lan đến mọi tầng lớp xã hội, bao gồm cả tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cơ quan chính phủ.
Phân tích theo khu vực địa lý, Bắc Mỹ chiếm 38% số vụ việc liên quan đến deepfake, trong đó phần lớn là các nhân vật chính trị. Châu Á theo sau với 27%, và châu Âu đứng ở vị trí thứ ba với 21%. Đặc biệt, 63% các vụ tấn công có yếu tố xuyên biên giới, cho thấy deepfake không chỉ là vấn đề trong nước mà đã trở thành mối đe dọa toàn cầu.
Các Chiêu Trò Lừa Đảo Tinh Vi
Trong số các hình thức lừa đảo bằng deepfake, nội dung nhạy cảm là phương thức phổ biến nhất, gây tổn hại nặng nề đến danh tiếng và tinh thần nạn nhân. Tiếp theo là các chiêu lừa tài chính, chẳng hạn như giả danh sếp yêu cầu chuyển tiền, hay giả mạo người thân cần giúp đỡ khẩn cấp. Thậm chí, kẻ gian có thể dựng cảnh gọi video để xác minh danh tính giả mạo.
Ngoài ra, trong lĩnh vực chính trị, các video cắt ghép lời nói của lãnh đạo nhằm gây hoang mang dư luận hoặc thao túng thông tin trong mùa bầu cử cũng đang gia tăng. Tin giả và thông tin sai lệch được khuếch đại bởi công nghệ deepfake, đẩy nhanh tốc độ lan truyền nhờ vào vẻ ngoài thuyết phục của các đoạn nội dung này.
Đại diện của Resemble AI nhấn mạnh rằng cuộc chiến chống lại deepfake cần một phản ứng đa tầng và toàn cầu. Cụ thể, các giải pháp công nghệ phải đi đầu, bao gồm phát triển hệ thống phát hiện deepfake hiệu quả hơn, chuẩn hóa giao thức xác thực nội dung bằng watermark, cùng với các cơ chế xác minh kỹ thuật số có thể truy xuất nguồn gốc.
Giải Pháp Đối Phó Với Deepfake
Báo cáo cũng kêu gọi sự vào cuộc của chính phủ các nước để ban hành khung pháp lý đồng bộ, định nghĩa rõ ràng về deepfake gây hại và quy trách nhiệm cho các nền tảng lưu trữ. Đặc biệt, việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua chương trình giáo dục kỹ năng số cũng được xem là mấu chốt giúp người dân phòng vệ tốt hơn.
Tại Việt Nam, mặc dù cách thức chưa tinh vi bằng, nhưng đã có vô số nạn nhân mắc bẫy deepfake. Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao liên tục cảnh báo về tình trạng này. Một số nạn nhân kể lại rằng họ đã nhận được cuộc gọi video với giọng nói và cách nói chuyện y hệt người thân, khiến họ không chút nghi ngờ.
Khi đã chiếm được niềm tin, kẻ gian tiếp tục yêu cầu “giúp đỡ khẩn cấp” như chuyển tiền, cung cấp mã xác thực, hoặc nhờ mượn tài khoản ngân hàng. Trước thực trạng này, các chuyên gia công nghệ cảnh báo rằng deepfake đang trở thành vũ khí lừa đảo cực kỳ nguy hiểm, và Việt Nam cần sớm chuẩn hóa khung pháp lý để bảo vệ người dùng.
Deepfake đã trở thành một mối đe dọa toàn cầu, gây ra thiệt hại lớn cho cá nhân và tổ chức trên khắp thế giới. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ này đặt ra nhiều thách thức cho các cơ quan chức năng và xã hội trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi lừa đảo liên quan.
