Eo biển Hormuz là tuyến đường hàng hải chiến lược kết nối các quốc gia sản xuất dầu mỏ vùng Vịnh với phần còn lại của thế giới, và bất kỳ biến động nào tại khu vực này đều có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế toàn cầu.
Eo biển Hormuz, nằm giữa Vịnh Ba Tư và Vịnh Oman, chỉ rộng khoảng 21 dặm ở điểm hẹp nhất, nhưng lại giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với an ninh năng lượng toàn cầu. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA), mỗi ngày có khoảng 20 triệu thùng dầu—tương đương 1/5 tổng sản lượng dầu thế giới—được vận chuyển qua tuyến đường này, biến Hormuz trở thành một trong những “điểm nghẽn” năng lượng trọng yếu nhất hành tinh.
Iran, quốc gia kiểm soát phía bắc của eo biển, hiện đang là tâm điểm của các lo ngại quốc tế, đặc biệt sau các cuộc tấn công quân sự của Israel và Mỹ nhằm vào cơ sở hạt nhân nước này. Những lo ngại rằng Iran có thể trả đũa bằng cách cản trở tàu dầu đi qua Hormuz đã khiến giá dầu Brent nhảy vọt hơn 10%, vượt mốc 80 USD/thùng trong một thời gian ngắn, trước khi điều chỉnh nhẹ.
Rob Thummel, chuyên gia đầu tư năng lượng tại Tortoise Capital, cảnh báo rằng nếu Iran thực sự chặn eo biển Hormuz, giá dầu có thể vượt ngưỡng 100 USD/thùng. Lời kêu gọi đóng eo biển từ một cố vấn thân cận của lãnh tụ tối cao Iran, giáo sĩ Ali Khamenei, càng làm gia tăng lo ngại này.
Tuy nhiên, chuyên gia Vandana Hari từ Vanda Insights cho rằng hành động chặn Hormuz chỉ là rủi ro tiềm tàng vì cái giá mà Iran phải trả sẽ rất lớn, đặc biệt là khi mất lòng các đối tác then chốt như Trung Quốc—người mua dầu lớn nhất của Iran hiện nay.
Theo thống kê của EIA, năm ngoái có đến 84% lượng dầu và 83% khí tự nhiên hóa lỏng vận chuyển qua Hormuz được xuất đến các quốc gia châu Á. Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc là những khách hàng chủ lực, trong khi Mỹ và châu Âu chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ.
Chính vì vậy, bất kỳ biến động nào tại eo biển này cũng đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giá dầu, lạm phát toàn cầu và thậm chí là chương trình nghị sự kinh tế của các quốc gia lớn. Iran hiểu rõ lợi thế chiến lược này, và nhiều lần sử dụng nó làm đòn bẩy địa chính trị trong các cuộc căng thẳng với phương Tây.
Dù vậy, các quốc gia nhập khẩu dầu như Ấn Độ đã chủ động ứng phó. Bộ trưởng Dầu mỏ Ấn Độ, ông Hardeep Singh Puri, khẳng định rằng Ấn Độ đã đa dạng hóa nguồn cung năng lượng và có đủ dự trữ để ứng phó với mọi tình huống.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc kêu gọi cộng đồng quốc tế nỗ lực giảm leo thang xung đột tại Trung Đông, nhấn mạnh rằng ổn định tại Vịnh Ba Tư không chỉ phục vụ lợi ích khu vực mà còn là yếu tố sống còn đối với kinh tế toàn cầu. Rõ ràng, tương lai của nguồn cung dầu mỏ thế giới đang phụ thuộc nhiều vào diễn biến tiếp theo tại Eo biển Hormuz.
