Gia đình 3 NSND, 1 NSƯT hiếm hoi của Việt Nam có đóng góp lớn trong điện ảnh cách mạng và hoạt hình, tạo dấu ấn sâu sắc trong lịch sử nghệ thuật nước nhà.
Gia đình NSND Trần Vũ, NSƯT Đức Hoàn và NSND Phương Hoa (ngày nhỏ). Ảnh: Trung tâm lưu trữ điện ảnh
Gia đình hiếm có của điện ảnh Việt: 3 NSND, 1 NSƯT và hành trình truyền đời nghệ thuật
Trong làng điện ảnh Việt Nam, gia đình của NSND Trần Vũ – NSƯT Đức Hoàn – NSND Phương Hoa – NSND Minh Trí được xem là một trong những trường hợp đặc biệt hiếm hoi khi cả 4 thành viên đều là nghệ sĩ được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý. Không chỉ nổi bật ở số lượng danh hiệu, họ còn mang đến những dấu ấn lớn trong các giai đoạn phát triển khác nhau của điện ảnh cách mạng, phim truyện và đặc biệt là hoạt hình Việt Nam.
Đặt nền móng cho điện ảnh cách mạng
Đạo diễn Trần Vũ (bên phải ảnh) và nhà biên kịch Nguyễn Hậu năm 1990. Ảnh tư liệu
NSND Trần Vũ là một trong những đạo diễn tiên phong của điện ảnh cách mạng, với các tác phẩm được đánh giá cao về cả nội dung và nghệ thuật như Đến hẹn lại lên, Chuyến xe bão táp, hay đặc biệt là Con chim vành khuyên – bộ phim ông đồng đạo diễn cùng NSND Nguyễn Văn Thông, được coi là viên gạch nền trong lịch sử điện ảnh kháng chiến.
Trong khi đó, NSƯT Đức Hoàn nổi bật với vai Mỵ trong bộ phim Vợ chồng A Phủ, chuyển thể từ truyện ngắn của Tô Hoài. Vai diễn này không chỉ ghi dấu ấn sâu đậm với công chúng mà còn đưa bà trở thành biểu tượng cho hình ảnh người phụ nữ miền núi chịu nhiều áp bức nhưng luôn khát khao sống mãnh liệt. Sau đó, bà còn chuyển hướng thành công sang vai trò đạo diễn với các phim như Hà Nội mùa chim làm tổ, Ám ảnh…
PGS.TS Trần Luân Kim – nguyên Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam (trích dẫn từ Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật):
“NSND Trần Vũ và NSƯT Đức Hoàn không chỉ là hai tên tuổi lớn mà còn là cặp đôi đặt nền móng cho điện ảnh cách mạng Việt Nam. Tác phẩm của họ vừa có giá trị lịch sử, vừa giàu tính nhân văn. Gia đình họ là hình mẫu truyền cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ trẻ.”
Tiếp nối truyền thống với hoạt hình – lĩnh vực ít được chú ý nhưng vô cùng quan trọng
Vợ chồng NSND Minh Trí – NSND Phương Hoa. Ảnh: FBNV
Con gái của hai nghệ sĩ là NSND Phương Hoa tiếp tục nối dài truyền thống gia đình trong lĩnh vực phim hoạt hình. Được đào tạo tại Trường Điện ảnh VGIK danh tiếng của Liên Xô, bà đã mang về nhiều giải thưởng lớn, trong đó có 2 Bông sen vàng với các phim Xe đạp, Chuyện những đôi giày, cùng huy chương vàng với Chuyện cổ Loa thành. Bà là một trong những nữ đạo diễn hoạt hình tiêu biểu nhất của điện ảnh Việt Nam hiện đại.
Chồng bà – NSND Phạm Minh Trí – là “lão tướng” của hoạt hình Việt. Ông là người tạo nên Cuộc phiêu lưu của chú ong vàng – bộ phim hoạt hình dài tập đầu tiên của Việt Nam phát sóng trên truyền hình. Sau đó là loạt tác phẩm như Ông tướng canh đền, Người con của rồng, Chuyện cổ thành ốc… góp phần làm phong phú dòng phim hoạt hình nước nhà.
NSND Minh Trí từng chia sẻ:
“Hoạt hình không chỉ là giải trí cho trẻ em mà còn là cách kể chuyện lịch sử, truyền cảm hứng và giáo dục tinh thần yêu nước. Với tôi, được làm nghề đã là một vinh dự, nhưng được cùng bạn đời chia sẻ hành trình nghệ thuật thì đó là may mắn lớn.”
Di sản nghệ thuật được tiếp nối bằng tâm huyết và tài năng
Với ba thế hệ nghệ sĩ – đạo diễn – họa sĩ được đào tạo bài bản và cống hiến không ngừng nghỉ, gia đình NSND Trần Vũ đã trở thành biểu tượng cho tinh thần gắn bó nghệ thuật như một sứ mệnh sống. Họ không chỉ là những cá nhân nổi bật, mà còn tạo thành một tập thể sáng tạo có ảnh hưởng mạnh mẽ đến điện ảnh nước nhà, từ thời chiến đến thời bình, từ hiện thực cách mạng đến thế giới hoạt hình đầy màu sắc.