Các nhà khảo cổ học MOLA đã phục dựng thành công những bức tranh tường La Mã từng trang trí cho biệt thự cổ ở Southwark, London sau hơn 1.800 năm.
Những bức tranh tường khổng lồ từng tô điểm cho một biệt thự xa hoa tại khu vực Southwark, London thời La Mã cổ đại vừa được tái hiện nhờ nỗ lực tỉ mỉ của các nhà khảo cổ thuộc Bảo tàng Khảo cổ học London (MOLA).
Hàng nghìn mảnh vỡ từ lớp thạch cao bị đổ sập trong một hố lớn – có thể là hệ quả từ quá trình tháo dỡ công trình trước năm 200 sau Công nguyên – đã được phục dựng. Các nhà nghiên cứu phát hiện và tiến hành công việc này trong khuôn khổ dự án tái phát triển mang tên The Liberty of Southwark.
Han Li, chuyên gia vật liệu xây dựng cấp cao của MOLA, đã mất ba tháng để sắp xếp từng mảnh vụn mong manh, từng bước tái hiện lại tổng thể những bức bích họa cổ đại trải dài trên khoảng 20 bức tường. Các tác phẩm này mô tả hoa quả, chim chóc, nhạc cụ dây, chân nến và hình ảnh người phụ nữ với kiểu tóc đặc trưng từ thời Flavian (năm 69–96 sau Công nguyên).
“Đó là khoảnh khắc có một không hai trong đời. Tôi vừa háo hức vừa căng thẳng khi bắt đầu công đoạn tái tạo – như thể đang giải một bức tranh ghép phức tạp nhất thế giới vậy”, Han Li chia sẻ trong thông cáo báo chí của MOLA.
Tòa biệt thự, dù chưa rõ mục đích chính xác, được cho là tọa lạc tại khu vực thượng lưu thời đó – được MOLA ví như “Beverly Hills” của nước Anh dưới thời La Mã. Điều này càng được củng cố bởi phong cách trang trí thượng đẳng: các họa tiết bắt chước loại đá quý như porphyry đỏ Ai Cập hay giallo antico châu Phi, vốn là biểu tượng quyền lực và giàu có trong xã hội La Mã.
Bên cạnh đó, các chuyên gia còn phát hiện một “tabula ansata” – tấm bảng trang trí thường dùng để ký tên tác giả lên tác phẩm nghệ thuật. Trên một mảnh thạch cao, dòng chữ Latin “fecit” (“đã tạo ra”) được khắc rõ nét, nhưng tên người nghệ nhân thì đã thất lạc vĩnh viễn do phần mảnh ghi tên đã bị mất.
Một phát hiện đáng chú ý khác là bảng chữ cái Hy Lạp được khắc hoàn chỉnh – một mẫu duy nhất từng được ghi nhận tại Anh La Mã, dù các mẫu tương tự đã được tìm thấy ở Ý. Theo MOLA, đây có thể là tác phẩm của một người “rất thạo chữ”, phản ánh sự hòa trộn giữa văn hóa Hy Lạp và La Mã trong tầng lớp tinh hoa đô thị thời bấy giờ.
Được biết, đây không phải lần đầu Southwark tiết lộ những báu vật thời La Mã. Trước đó vào năm 2022, một sàn nhà khảm hình học được bảo tồn nguyên vẹn từng được phát hiện tại khu vực này. Năm 2023, một lăng mộ La Mã hiếm gặp cũng được khai quật thành công.
Từ những mảnh vụn tưởng như vô giá trị, công trình khảo cổ này đã tái hiện lại một mảnh ghép sống động của lịch sử La Mã trên đất Anh – nơi từng mang tên Londinium – thành phố được thành lập sau cuộc xâm lược của người La Mã vào năm 43 sau Công nguyên và tồn tại đến khoảng năm 410. Khám phá này mở ra cơ hội nghiên cứu sâu sắc hơn về đời sống nghệ thuật và kiến trúc tại đô thị thượng lưu thời cổ đại.