Các nhà khoa học đang trồng “siêu san hô” để chống lại hiện tượng tẩy trắng và giúp Rạn san hô Great Barrier phục hồi bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Rạn san hô Great Barrier – biểu tượng thiên nhiên nổi bật của Úc – đang đối mặt với khủng hoảng chưa từng có do hiện tượng tẩy trắng san hô lan rộng. Từ năm 2023 đến nay, hơn 80% rạn san hô toàn cầu đã bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ nước biển tăng cao, khiến san hô mất đi tảo cộng sinh – nguồn sống thiết yếu của chúng. Mặc dù chỉ chiếm 0,01% diện tích đáy đại dương, các rạn san hô lại là nơi cư trú của một phần tư sinh vật biển, cung cấp sinh kế, thực phẩm và đóng vai trò then chốt trong việc chống xói mòn, giảm thiểu thiệt hại do bão.
Trong nỗ lực cứu lấy kỳ quan này, nhóm nghiên cứu Future Reefs tại Đại học Công nghệ Sydney, do Tiến sĩ Emma Camp dẫn dắt, đang triển khai chiến lược phát hiện và nhân giống các loài san hô đặc biệt bền vững – gọi là “siêu san hô”. Những loài này có khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường khắc nghiệt như nhiệt độ cao, axit hóa và thiếu oxy. Mục tiêu là xác định các loài siêu san hô này và sử dụng chúng để phục hồi các khu vực rạn bị tổn thương nặng nề.
Tại thực địa, nhóm nghiên cứu thu thập mẫu san hô, đánh giá khả năng chịu nhiệt thông qua các thiết bị phân tích kiểu hình hiện đại và mang các mẫu tiềm năng về phòng thí nghiệm để thử nghiệm thêm. Sau đó, chúng được nhân giống tại các vườn ươm và “trồng” trở lại rạn san hô ngoài khơi Cairns, Port Douglas và Whitsundays. Từ năm 2018 đến nay, hơn 125.000 cá thể san hô đã được trồng, với tỷ lệ sống sót lên đến 85%.
Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô phục hồi là thách thức lớn. Với diện tích khổng lồ hơn 344.000 km², việc trồng từng nhánh san hô đòi hỏi nhân lực và chi phí đáng kể. Để giải quyết, chương trình Nuôi dưỡng San hô đã hợp tác với các đơn vị du lịch và cộng đồng bản địa. Những chuyến lặn biển do khách du lịch tài trợ đồng thời là cơ hội để các nhà sinh học biển trồng và theo dõi san hô.
Ngoài trồng san hô, nhóm nghiên cứu còn thử nghiệm một hướng tiếp cận mới: bổ sung dinh dưỡng để tăng khả năng chịu nhiệt của san hô. Các thử nghiệm đang được tiến hành với tôm ngâm siêu nhỏ, khoáng chất như mangan và kẽm, cũng như các loại vitamin để phát triển chất bổ sung hỗ trợ san hô khi chịu căng thẳng. Theo Camp, giải pháp này có thể dễ dàng nhân rộng trên quy mô toàn cầu và mang lại hiệu quả lâu dài.
Dù đạt nhiều thành công ban đầu, các chuyên gia khẳng định rằng những nỗ lực phục hồi chỉ mang tính cầm chừng nếu không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ – đó là biến đổi khí hậu và phát thải khí nhà kính. Camp cảnh báo: “Chúng ta chỉ có thể kéo dài thời gian cho rạn san hô. Nếu không kiểm soát sự nóng lên toàn cầu, san hô sẽ không thể sống sót trong điều kiện khắc nghiệt hiện nay”.
Với sự phối hợp giữa khoa học, cộng đồng và đổi mới, hy vọng về một Rạn san hô Great Barrier hồi sinh vẫn còn. Nhưng điều đó phụ thuộc vào hành động quyết liệt hơn từ toàn cầu để ngăn chặn những thảm họa môi sinh tiếp theo.
