Giáo sư Amaziah Baram cảnh báo Israel không nên bị cuốn vào chiến tranh tiêu hao với Iran và kêu gọi kết thúc chiến dịch bằng tối hậu thư ngoại giao.
Giáo sư Amaziah Baram, chuyên gia cao cấp tại Đại học Haifa, đã đưa ra phân tích sắc bén về chiến dịch tấn công Iran của Israel và cảnh báo những rủi ro nghiêm trọng nếu quốc gia Do Thái bị lôi kéo vào một cuộc chiến tranh tiêu hao kéo dài với Tehran. Theo ông, mặc dù “trục kháng cự” của Iran đã hứng chịu những đòn giáng mạnh mẽ, nhưng vẫn còn tiềm ẩn những thách thức lớn nếu chiến sự kéo dài mà không có lối thoát chiến lược.
Giáo sư Baram nhận định, các lực lượng như Hezbollah, dân quân Iraq và Houthis tuy chưa phản ứng mạnh mẽ, nhưng vẫn sở hữu khả năng quân sự đáng kể. Việc Hezbollah giữ im lặng là một điều bất ngờ, nhất là khi Iran đã đầu tư hàng tỷ USD để xây dựng lực lượng này làm “lá chắn” chống Israel trong các kịch bản khủng hoảng. Tuy nhiên, trong bối cảnh Syria thay đổi chế độ và Iran gặp nhiều khó khăn nội bộ, Hezbollah gần như bị cô lập và thậm chí có thể đã nhận được chỉ thị không hành động để tránh bị tiêu diệt.
Baram cũng khẳng định rằng Israel có lợi thế chiến thuật lớn nhờ sự cho phép ngầm từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc mở rộng hoạt động quân sự ở Lebanon, cho phép Israel phản ứng cứng rắn với mọi vi phạm từ phía Hezbollah.
Tuy nhiên, vị giáo sư cảnh báo rằng thời gian là yếu tố sống còn: “Chúng ta không được lặp lại sai lầm khi sa lầy vào một chiến dịch tiêu hao như ở Gaza. Với Iran, rủi ro sẽ lớn hơn rất nhiều. Chúng ta cần một kế hoạch rõ ràng để kết thúc chiến dịch.”
Về kịch bản Mỹ tham chiến, ông Baram đưa ra hai khả năng: Thứ nhất, Mỹ sẽ tham gia nếu bị tấn công trực tiếp, chẳng hạn các căn cứ ở vùng Vịnh hoặc Eo biển Hormuz bị đe dọa. Thứ hai, nếu Iran cứng rắn không chấp nhận đàm phán, Mỹ có thể phải can thiệp để bảo vệ lợi ích năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, ông đánh giá lãnh đạo Iran vẫn mang tính thực dụng, khó có khả năng chủ động tấn công Mỹ trừ phi bị dồn vào đường cùng.
Về cách kết thúc chiến dịch, Baram đề xuất: “Hãy sử dụng tối hậu thư mang tính quyết định: Iran phải ngừng làm giàu uranium, đồng ý ngừng bắn vĩnh viễn và chấm dứt hỗ trợ ‘Vành đai lửa’. Nếu không, chúng ta nên tấn công Đảo Kharg – điểm xuất khẩu 90% dầu mỏ của Iran – như cách Iraq từng làm năm 1987, khiến họ buộc phải chấm dứt chiến tranh.”
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của vai trò quốc tế trong việc tạo sức ép ngoại giao: “Sau 10-14 ngày, chúng ta nên đưa hồ sơ lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với sự hậu thuẫn của Mỹ để buộc Iran phải đàm phán.”
Baram kết luận rằng nếu không có hành động quyết đoán và kế hoạch rút lui chiến lược, Israel có thể bị lôi vào một vũng lầy quân sự với những hậu quả lâu dài, không chỉ về mặt quân sự mà còn cả chính trị và kinh tế. Điều cấp thiết lúc này, theo ông, là phải kiểm soát tiến trình chiến tranh và dẫn dắt nó kết thúc trong thế chủ động.
