Từ tháng 7/2026, Hà Nội sẽ cấm hoàn toàn xe máy chạy xăng dầu lưu thông trong khu vực Vành đai 1 nhằm thúc đẩy giao thông xanh và kiểm soát ô nhiễm.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành Chỉ thị 20 ngày 12 tháng 7, yêu cầu thành phố Hà Nội triển khai kế hoạch chi tiết cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực nội đô, trước mắt là Vành đai 1 kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2026. Đây là một trong những biện pháp cấp bách được đưa ra nhằm giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường đô thị ngày càng nghiêm trọng.
Theo chỉ đạo, từ năm 2028, không chỉ xe máy, mà ôtô cá nhân chạy bằng nhiên liệu xăng, dầu cũng sẽ bị hạn chế lưu thông trong khu vực Vành đai 1 và Vành đai 2. Tới năm 2030, biện pháp này sẽ được mở rộng áp dụng cho toàn bộ khu vực bên trong Vành đai 3. Cùng với đó, thành phố được giao nhiệm vụ xây dựng và công bố Đề án vùng phát thải thấp trong quý III/2025.
Để đảm bảo thực hiện hiệu quả lộ trình, Hà Nội sẽ triển khai loạt giải pháp đồng bộ như phát triển hệ thống giao thông công cộng đa phương thức kết nối toàn thành phố; mở rộng mạng lưới xe buýt điện, tàu điện; đầu tư hệ thống trạm sạc điện và dịch vụ cho phương tiện không phát thải. Thành phố cũng khuyến khích các doanh nghiệp chuyển hướng sang sản xuất, lắp ráp phương tiện sạch, đồng thời áp dụng chính sách ưu đãi cụ thể.
Bên cạnh đó, chính quyền Hà Nội sẽ tăng lệ phí trước bạ, phí đăng ký xe, phí trông giữ đối với phương tiện dùng xăng dầu trong khu vực nội thành để khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện thân thiện với môi trường. Từ quý IV/2025, việc cấm sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại nhà hàng, khách sạn, quán ăn trong khu vực Vành đai 1 cũng sẽ được áp dụng thí điểm.
Trước đó, Hội đồng Nhân dân thành phố đã thông qua nghị quyết về việc triển khai vùng phát thải thấp (LEZ), bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025. Trong giai đoạn 2025–2030, Hà Nội sẽ thí điểm LEZ tại các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, sau đó khuyến khích mở rộng mô hình này ra các địa phương khác. Sau năm 2031, việc áp dụng vùng phát thải thấp sẽ là bắt buộc tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao.
Song song với biện pháp kiểm soát phương tiện cá nhân, Chỉ thị 20 cũng yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường. Bộ Công an sẽ chủ trì điều tra các tổ chức, cá nhân liên quan đến hành vi gây ô nhiễm, thiếu trách nhiệm trong quản lý, có dấu hiệu tham nhũng hoặc lợi dụng chức vụ. Các biện pháp chế tài có thể bao gồm: cắt điện, nước, giảm hạng tín dụng hoặc cưỡng chế thi hành.
Một nhiệm vụ trọng tâm khác là xây dựng hệ thống quan trắc môi trường tự động và tích hợp dữ liệu vào Cơ sở dữ liệu quốc gia. Danh sách các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng phải lắp đặt hệ thống quan trắc sẽ được công khai minh bạch để cộng đồng theo dõi. Đồng thời, các địa phương sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số để giám sát, cảnh báo và xử lý ô nhiễm một cách hiệu quả.
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính bổ sung quy định về phí bảo vệ môi trường đối với khí thải từ phương tiện giao thông, đồng thời nghiên cứu các chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư phát triển công nghệ xử lý chất thải, năng lượng sạch và giao thông xanh.
Chính sách này phản ánh nỗ lực mạnh mẽ của Chính phủ trong việc hướng đến một đô thị bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và ô nhiễm không khí – những vấn đề đang ngày càng đe dọa sức khỏe cộng đồng tại các thành phố lớn như Hà Nội.
