Tại đảo Síp, một dự án hàn gắn đang diễn ra thầm lặng, nơi việc chăm sóc những ngôi mộ bị lãng quên của người gốc Thổ Nhĩ Kỳ trở thành biểu tượng mạnh mẽ cho hy vọng và nỗ lực xây dựng lại niềm tin đã mất.
Tại ngôi làng Tochni, dưới bóng những cây thông già, có một nghĩa trang Hồi giáo đã chìm trong im lặng hàng thập kỷ. Những tấm bia mộ của người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ nằm nghiêng mình theo thời gian, phủ một lớp bụi của quá khứ. Nhưng giờ đây, một mảng hoa đỏ thẫm nhỏ bé được đặt ngay ngắn dưới chân bia mộ của một người đàn ông đã qua đời 65 năm trước, trở thành một tín hiệu ấm áp giữa không gian tĩnh mịch.
Đây không phải là một hành động ngẫu nhiên. Nó là một phần của một dự án mới, một nỗ lực tinh tế và đầy tính nhân văn, nhằm cố gắng hàn gắn sự ngờ vực đã chia cắt hòn đảo này trong suốt nửa thế kỷ.
Di sản bị lãng quên của một hòn đảo chia cắt
Để hiểu được ý nghĩa sâu sắc của dự án này, cần nhìn lại lịch sử đau thương của Síp. Cuộc xung đột năm 1974 đã chia hòn đảo thành hai phần: phía nam của người Síp gốc Hy Lạp và phía bắc của người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ. Hàng trăm nghìn người đã phải rời bỏ nhà cửa, quê hương, và cả những nghĩa trang nơi cha ông họ yên nghỉ.
Kết quả là, vô số di sản văn hóa và tâm linh đã bị bỏ lại phía bên kia của lằn ranh chia cắt. Những nghĩa trang của người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ ở phía nam, như ở làng Tochni, dần trở nên hoang phế vì không còn cộng đồng để chăm sóc. Tương tự, nhiều nhà thờ của người Síp gốc Hy Lạp ở phía bắc cũng chịu chung số phận. Sự lãng quên này không chỉ là dấu ấn của thời gian, mà còn là vết sẹo hữu hình của sự chia ly và mất mát.
Từng ngôi mộ, một cây cầu của niềm tin
Dự án này tiếp cận quá trình hòa giải từ một góc độ vô cùng cơ bản: sự tôn trọng dành cho người đã khuất. Bằng cách dọn dẹp, sửa sang và chăm sóc những ngôi mộ bị lãng quên, những người thực hiện dự án đang gửi đi một thông điệp mạnh mẽ hơn bất kỳ tuyên bố chính trị nào.
Hành động dựng thẳng lại một tấm bia mộ đã xiêu vẹo không chỉ là phục dựng một cấu trúc vật lý, mà là khôi phục lại phẩm giá cho một ký ức. Việc đặt một bông hoa tươi lên một ngôi mộ lạnh lẽo là cách thắp lại sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa những cộng đồng đã từng sống bên nhau.
Trong bối cảnh chính trị phức tạp, nơi những cuộc đàm phán cấp cao thường xuyên đi vào bế tắc, những hành động nhỏ bé này lại có sức mạnh to lớn. Chúng không gây tranh cãi, không đòi hỏi sự nhượng bộ chính trị, nhưng lại trực tiếp chạm đến trái tim con người. Chúng xây dựng nên những “cây cầu của niềm tin” một cách thầm lặng, từng viên gạch một, từng ngôi mộ một. Dự án này là minh chứng cho thấy, đôi khi, để hàn gắn tương lai, chúng ta phải bắt đầu bằng việc chăm sóc cho quá khứ một cách trân trọng nhất.
