Không chỉ dừng lại ở ý tưởng, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang trong buổi làm việc với lãnh đạo UBND TP.HCM về quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển số 4, quy hoạch vùng đất, vùng nước cảng biển TP.HCM TP giai đoạn 2021 – 2030, định hướng đến năm 2050, đã thống nhất giao UBND TP nhiệm vụ lập Đề án nghiên cứu xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2023. Công ty CP sẽ là đơn vị thi công dự án.
Nếu hình thành, cảng trung chuyển sẽ là bước đột phá trong kinh tế biển Cần Giờ
Song song với quá trình xây dựng và trình phê duyệt đề án, Cục Hàng hải Việt Nam cũng được Bộ GTVT giao khẩn trương cập nhật kết quả đề án, hoàn chỉnh hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quyết định số .1579/2021 phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030, có xét đến năm 2050.
Theo Thứ trưởng Bộ GTVT, dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ có cơ sở pháp lý, có thể điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cảng Cần Giờ. Để triển khai dự án này, Bộ GTVT đã giao Vụ Kế hoạch và Đầu tư, Viện Chiến lược phát triển GTVT khẩn trương làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để hướng dẫn các bước triển khai tiếp theo.
Việc đưa dự án cảng trung chuyển Cần Giờ vào quy hoạch cảng biển số 4, theo chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch, là việc “sinh tử mà thành phố phải làm” bởi nếu không đưa vào quy hoạch, dự án sẽ rất khó thực hiện theo kế hoạch.
“TP.HCM phải làm, không thể chậm hơn. Đã quá nhiều năm rồi. Cần Giờ mãi không phát triển, người dân vẫn miệt mài với sản xuất nông nghiệp truyền thống. Dự án không chỉ nằm trong dự án. Dự án phải được thực hiện trên quan điểm bổ trợ, khai thác tốt nhất tiềm năng của cụm cảng số 4. Cần Giờ, không cạnh tranh với các cụm cảng hiện hữu như Cái Mép – Thị Vải mà bổ sung tiềm năng của hệ thống cảng hiện có”, ông nhấn mạnh TS Trần Du Lịch.
Một cảng trung chuyển quốc tế tại Việt Nam được xem là niềm mơ ước của tất cả những ai làm trong ngành hàng hải, gắn bó với vận tải đường biển. Nếu có cảng trung chuyển, sẽ có nhiều tuyến gom (tuyến gom hàng chuyên dùng) được phân phối từ đây, chắc chắn các doanh nghiệp vận tải biển, vận tải thủy nội địa sẽ có cơ hội phát triển. Để hình thành cảng trung chuyển quốc tế, điều kiện cần là gần đường hàng hải quốc tế, thuận lợi về độ sâu tự nhiên, kết nối giao thông, cơ chế chính sách và các điều kiện liên quan đến phát triển đội tàu…
Với điều kiện đủ, điều đầu tiên và cần thiết nhất là phải có các hãng tàu – những người trực tiếp vận chuyển container toàn cầu. Những điều này từ xưa đến nay Việt Nam chưa làm được. Giờ đây, khi MSC – hãng tàu biển hàng đầu thế giới – đề xuất xây dựng cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ, đây thực sự là cơ hội quốc gia. Giấc mơ cảng trung chuyển quốc tế sẽ ra đời.
Trước đó, Sở GTVT TP.HCM kiến nghị Bộ GTVT sớm tổ chức điều chỉnh kỳ quy hoạch đầu tư cảng mới khu vực Cần Giờ từ cảng tiềm năng sang triển khai giai đoạn 2021 – 2030; bổ sung chức năng cảng trung chuyển quốc tế tại khu vực cảng Cần Giờ; điều chỉnh cảng biển TP.HCM từ cảng biển loại 1 thành cảng biển đặc biệt…
Lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải TP.HCM cho rằng rất cần thiết điều chỉnh kỳ quy hoạch đầu tư cảng mới khu vực Cần Giờ từ cảng tiềm năng sang triển khai giai đoạn 2021 – 2030 vì đến năm 2030, các khu cảng hiện hữu sẽ hết. (khu bến Cát Lái, khu bến Phú Hữu, khu bến Hiệp Phước, khu bến sông Sài Gòn…) không còn đáp ứng được nhu cầu hàng hóa qua cảng. Cụ thể, theo tính toán đến năm 2030, lượng hàng hóa dự kiến thông qua các khu bến này khoảng 170 triệu tấn. Nếu tính tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm là 3,8% thì đến năm 2030 nhu cầu hàng hóa thông qua cảng TP.HCM đạt xấp xỉ 230 triệu tấn/năm; Trong khi đó, công suất các cảng biển hiện có như đã đề cập chỉ đạt 170 triệu tấn, thiếu gần 60 triệu tấn.
Theo đơn vị đề xuất, dự án được chia thành 7 giai đoạn đầu tư, khởi công giai đoạn 1 vào năm 2024 và đưa vào khai thác năm 2027.
Cần hạ tầng giao thông kết nối xứng tầm
Sau khi nhận được “cái gật đầu” của Bộ GTVT, lãnh đạo UBND TP.HCM đã giao Sở GTVT làm đầu mối, phối hợp với Cục Hàng hải Việt Nam trong quá trình triển khai thực hiện. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Cần Giờ và các sở, ngành xác định nội dung cụ thể về diện tích đất lâm nghiệp trong ranh giới dự án. Ngoài ra, UBND TP dự kiến đầu tư tuyến kết nối từ khu cảng Cát Lái đến đường Vành đai 3 và đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây. Song song, nâng cấp cầu Bình Triệu 1 và cầu Bình Phước trên sông Sài Gòn để nâng cao năng lực vận tải đường bộ và đường thủy nội địa kết nối các cảng biển.
Theo Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 22/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ, đến năm 2030, khu bến thủy trên sông Sài Gòn sẽ được di dời, chuyển đổi công năng phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và phát triển không gian đô thị TP. Hồ Chí Minh. Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang giao Sở GTVT chủ trì, phối hợp với Sở Quy hoạch – Kiến trúc nghiên cứu, đề xuất UBND TP lộ trình di dời các bến cảng theo quy hoạch chung của TP. làm cơ sở để Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Chỉ đạo Cục Hàng hải cập nhật quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển số 4 và quy hoạch chi tiết vùng đất, vùng nước cảng biển TP.HCM.
Trong đó khu bến Nghé – Phú Hữu không phát triển thêm. Trong quy hoạch chi tiết vùng đất, vùng nước cảng biển TP.HCM, Cục Hàng hải Việt Nam lấy ý kiến, phối hợp với các cơ quan liên quan quy hoạch bến sà lan tại khu vực tập kết, giải phóng hàng hóa bằng phương tiện thủy nội địa. .
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu lưu ý, cầu Cần Giờ chỉ là một trong những điều kiện cần để thông xe từ trung tâm TP đến Cần Giờ. Để trở thành siêu cảng trung chuyển, cần đánh giá bức tranh tổng thể về giao thông kết nối.
Cụ thể, hiện hạ tầng giao thông Cần Giờ gần như không có, đường Rừng Sác không được phép mở rộng. Doanh nghiệp đề xuất dự án đô thị du lịch từng đề xuất làm đường trên cao ngay đường Rừng Sác để không ảnh hưởng đến sinh quyển, nhưng đến nay vẫn chưa được đưa vào quy hoạch. Đường trên cao có thể kết nối trực tiếp với đường cao tốc Bến Lức – Long Thành. Hiện tại đường bay đó chưa có nhánh đi Cần Giờ. Mạng lưới đường bộ cũng cần được kết nối với đường ven biển Vũng Tàu bằng cầu vượt biển.
Bên cạnh đó, cần đồng bộ cả đường bộ và đường sắt vì phải phục vụ cảng trung chuyển. Trong đó, tuyến đường sắt vận chuyển hàng hóa sẽ kết nối từ cảng Sóng Thần đến Cát Lái, một nhánh rẽ trái qua sông Đồng Nai đến Cái Mép – Thị Vải; một nhánh rẽ phải qua khu công nghiệp Hiệp Phước, nối vào cảng Tân Tập Long An. Tuyến đường này chỉ cần quy hoạch thêm khoảng 10 km cho tuyến đường sắt từ Cát Lái đến Biên Hòa.
“Thành phố muốn là siêu đô thị lấn biển, siêu cảng trung chuyển nhưng không thể chỉ dựa vào một cây cầu Cần Giờ. Muốn đầu tư siêu dự án phải có tầm nhìn quy hoạch lớn, mang tính liên vùng và kết nối lâu dài, không phải chờ có tiền mới quy hoạch Nếu không sớm đưa vào quy hoạch bổ sung mạng lưới giao thông kết nối, nguy cơ các dự án tiếp tục đi vào con đường sinh tử trên giấy tờ như thời gian qua”. , ông Lê Hoàng Châu cảnh báo.
