Giữa lúc căng thẳng Trung Đông leo thang, một chiến lược nguy hiểm đang được cho là nằm trên bàn tính của Israel: không phải một cuộc chiến tranh quy ước, mà là một cuộc chiến trong bóng tối nhằm vào “gót chân Achilles” của Iran – sự đa dạng sắc tộc của chính quốc gia này.
Trong bàn cờ địa chính trị phức tạp của Trung Đông, một cuộc chiến không tiếng súng đang được định hình, nơi vũ khí không phải là tên lửa, mà là những rạn nứt âm ỉ về sắc tộc và tôn giáo bên trong lòng Cộng hòa Hồi giáo Iran. Đây được xem là một học thuyết chiến tranh bất đối xứng mà Israel có thể đang theo đuổi để làm suy yếu đối thủ không đội trời chung mà không cần đến một cuộc tấn công quân sự tổng lực.
Iran không phải là một quốc gia đồng nhất. Đây là một bức tranh đa sắc tộc phức tạp với người Ba Tư chiếm đa số, nhưng có sự hiện diện của nhiều cộng đồng thiểu số đông đảo với những bản sắc và nguyện vọng riêng. Chính sự đa dạng này, trong một bối cảnh căng thẳng, lại có thể trở thành một lỗ hổng chiến lược.
Các “đường đứt gãy” tiềm tàng bao gồm:
- Người Kurd ở phía Tây Bắc, có mối liên kết chặt chẽ với các cộng đồng người Kurd ở Iraq và Syria, mang trong mình khát vọng tự trị lâu đời.
- Người Baloch ở vùng biên giới phía Đông Nam giáp với Pakistan và Afghanistan, một trong những khu vực nghèo đói và bất ổn nhất Iran.
- Người Ả Rập ở tỉnh Khuzestan phía Tây Nam, nơi có trữ lượng dầu mỏ khổng lồ của Iran, nhưng lại thường xuyên đối mặt với các vấn đề về môi trường và kinh tế.
- Người Azeri ở phía Tây Bắc, dù được hòa nhập tốt hơn nhưng vẫn tồn tại những luồng tư tưởng dân tộc chủ nghĩa.
Logic của chiến lược này rất rõ ràng: Thay vì đối mặt với một cuộc chiến tranh quy ước tốn kém và khó lường, việc kích động bất ổn nội bộ sẽ hiệu quả và an toàn hơn. Bằng cách hỗ trợ các nhóm ly khai hoặc đối lập thông qua các hoạt động bí mật, tình báo và chiến tranh thông tin, Israel có thể buộc Tehran phải tập trung giải quyết các vấn đề trong nước, qua đó làm suy yếu khả năng của Iran trong việc phát triển chương trình hạt nhân và mở rộng ảnh hưởng ra khu vực.
Một chuyên gia về an ninh đã phân tích chiến lược này một cách thẳng thắn trên các phương tiện truyền thông quốc tế.
“Bất kỳ sự hỗ trợ nào cho một nhóm sắc tộc, nếu có diễn ra, đều sẽ được thực hiện một cách bí mật vì sự an toàn của chính nhóm đó và vì lợi ích của Israel.”
Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một hiệu ứng domino, làm xói mòn sự gắn kết xã hội và tính chính danh của chính quyền Tehran. Tuy nhiên, đây là một ván cờ vô cùng rủi ro. Việc thổi bùng ngọn lửa chia rẽ sắc tộc có thể dẫn đến một cuộc nội chiến không thể kiểm soát, gây ra bất ổn lan rộng khắp khu vực và tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo thảm khốc, với những hậu quả vượt xa toan tính ban đầu của các bên.
