IAEA cảnh báo Iran vẫn duy trì năng lực hạt nhân cơ bản và có thể tái khởi động hoạt động làm giàu uranium trong vòng vài tháng, bất chấp các cuộc không kích của Mỹ.
Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi vừa cảnh báo rằng chương trình hạt nhân của Iran chưa bị loại bỏ hoàn toàn sau các cuộc không kích của Mỹ và rằng Tehran có thể khôi phục hoạt động làm giàu uranium trong một khoảng thời gian ngắn – có thể chỉ vài tháng.
Phát biểu với CBS trong chương trình “Face the Nation”, ông Grossi cho biết Iran vẫn duy trì năng lực công nghiệp và công nghệ cần thiết, cho phép họ tái triển khai các máy ly tâm và khôi phục quy trình làm giàu uranium. Theo ông, thiệt hại từ các đợt tấn công tuy nghiêm trọng nhưng không làm sụp đổ hoàn toàn hệ thống hạt nhân của Iran.
“Những năng lực mà họ có vẫn còn. Họ hoàn toàn có thể, trong vài tháng hoặc ít hơn, quay lại sản xuất uranium làm giàu. Không thể khẳng định rằng mọi thứ đã bị tiêu diệt hoàn toàn,” Grossi nhấn mạnh.
Tuyên bố của ông Grossi được đưa ra trong bối cảnh có sự khác biệt lớn giữa đánh giá của cộng đồng tình báo Mỹ và tuyên bố của cựu Tổng thống Donald Trump, người trước đó khẳng định các đợt không kích đã “xóa sổ hoàn toàn” tham vọng hạt nhân của Tehran.
Theo báo cáo ban đầu của Lầu Năm Góc, các đợt tấn công gần đây đã không phá hủy hoàn toàn các cơ sở hạt nhân của Iran mà chỉ khiến chương trình này trì hoãn trong thời gian ngắn. Một số nguồn tin cho rằng Iran đã có động thái di chuyển vật liệu hạt nhân ra khỏi các cơ sở trọng yếu trước khi bị không kích.
Về phía Iran, Đại sứ nước này tại Liên Hợp Quốc, ông Amir-Saeid Iravani, khẳng định rằng hoạt động làm giàu uranium sẽ không bao giờ dừng lại vì đó là “quyền bất khả xâm phạm” trong khuôn khổ chương trình hạt nhân hòa bình. Trong khi đó, chính quyền Tehran đang dần thu hẹp hợp tác với IAEA, trong đó có việc thông qua đạo luật ngừng hợp tác với cơ quan này và tuyên bố có thể rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Hình ảnh vệ tinh từ Maxar cho thấy cơ sở Fordow – một trong những địa điểm bị Mỹ tấn công ngày 22 tháng 6 – đã chịu tổn thất, song mức độ phá hủy vẫn đang được tranh cãi. Một số thông tin tình báo còn cho thấy các quan chức Iran nội bộ thừa nhận thiệt hại thực tế thấp hơn dự kiến.
Trong khi đó, một quan chức Mỹ phản hồi với CBS rằng “sự khác biệt giữa chương trình hạt nhân Iran trước và sau Chiến dịch Midnight Hammer là một trời một vực”. Tuy nhiên, ông Grossi cảnh báo không nên chủ quan, vì Iran vẫn giữ tiềm lực hạt nhân đáng kể và IAEA vẫn chưa được cung cấp đầy đủ thông tin về một số vị trí nghi ngờ phát hiện dấu vết uranium.
“Chúng tôi đã tìm thấy dấu vết uranium làm giàu tại những nơi không được công bố. Chúng tôi đã yêu cầu lời giải thích suốt nhiều năm mà vẫn chưa có câu trả lời xác đáng,” ông Grossi nói thêm.
Trong bối cảnh này, cộng đồng quốc tế tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến của chương trình hạt nhân Iran, trong khi các chuyên gia hạt nhân cảnh báo nguy cơ tái khởi động nhanh chóng nếu thiếu giám sát và các biện pháp răn đe hiệu quả.
