Iran trình làng ba dòng máy bay không người lái cất hạ cánh thẳng đứng mới giữa lúc căng thẳng với Mỹ leo thang, cho thấy bước tiến quân sự đáng chú ý.
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Hoa Kỳ và các bất đồng kéo dài về chương trình hạt nhân, Iran vừa giới thiệu một phi đội máy bay không người lái (UAV) thế hệ mới có khả năng cất – hạ cánh thẳng đứng (VTOL). Động thái này thể hiện tham vọng tăng cường năng lực phòng thủ độc lập và củng cố vị thế quân sự trong khu vực của Tehran, bất chấp các lệnh trừng phạt và sức ép ngoại giao ngày càng gia tăng từ phương Tây.
Theo truyền hình nhà nước Press TV, ba loại UAV mới mang tên Homa, Dideban và Shahin-1 đã được công bố tại căn cứ UAV quân sự ở thành phố Zahedan, gần biên giới phía đông nam Iran. Đây là khu vực chiến lược, giáp ranh với nhiều điểm nóng an ninh khu vực và thường xuyên được Tehran đầu tư củng cố về quốc phòng.
Trong đó, Homa được thiết kế phục vụ tác chiến điện tử và trinh sát, Dideban chuyên dùng để định vị mục tiêu với độ chính xác cao, còn Shahin-1 đảm nhiệm vai trò tấn công với khả năng nhắm trúng các vị trí quân sự của đối phương.
Tiến bộ công nghệ bất chấp bao vây cấm vận
Các UAV VTOL là lựa chọn phù hợp với đặc thù của lực lượng hải quân Iran, vốn sở hữu nhiều tàu chiến không đủ diện tích để vận hành UAV cánh cố định thông thường. Điều này cho thấy Iran đang tìm cách tận dụng không gian chiến lược hạn chế để mở rộng phạm vi tác chiến và nâng cao khả năng phản ứng nhanh trước các mối đe dọa trên biển.
Tehran tuyên bố hệ thống UAV hiện đại này được phát triển từ chính các thiết bị quân sự Mỹ từng bị Iran bắt giữ trong quá khứ, như RQ-7 và RQ-170, qua đó củng cố năng lực nội địa hóa vũ khí công nghệ cao.
Đáng chú ý, Nga đã sử dụng UAV do Iran sản xuất trong chiến sự tại Ukraine, khiến giới quan sát phương Tây ngày càng lo ngại về mức độ lan rộng và ảnh hưởng của công nghệ quân sự Iran trong các điểm nóng xung đột toàn cầu.
Bối cảnh ngoại giao căng thẳng
Lễ ra mắt UAV mới diễn ra chỉ vài ngày sau khi vòng đàm phán hạt nhân thứ năm giữa Iran và Hoa Kỳ – do Oman làm trung gian – kết thúc tại Rome, với cả hai bên khẳng định đã đạt được một số tiến triển. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn giữ quan điểm cứng rắn khi cảnh báo khả năng hành động quân sự nếu các cuộc đàm phán không đạt được thỏa thuận rõ ràng.
Căng thẳng càng bị đẩy lên cao khi lực lượng vũ trang Iran đe dọa sẽ tấn công Israel, cho rằng động thái này là “hợp pháp để đáp trả sự xâm lược”.
Tuyên bố từ lãnh đạo quân đội Iran
Chuẩn tướng Nozar Nemati – Phó tư lệnh Lục quân Iran phát biểu trên Press TV:
“Chính nhờ sự đầu tư bài bản, kế hoạch dài hạn và kiên trì nghiên cứu mà lực lượng Lục quân đã trở thành đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng thành tựu quốc phòng – quân sự hiện đại.”
Ở chiều ngược lại, một quan chức cấp cao của chính quyền Hoa Kỳ cho biết với Newsweek:
“Chúng tôi đã có cuộc trao đổi trực tiếp và gián tiếp kéo dài hơn 2 giờ. Dù có tiến bộ, vẫn còn nhiều việc phải làm. Chúng tôi đánh giá cao vai trò trung gian hiệu quả của phía Oman.”
Những diễn biến tiếp theo
Với việc công bố các mẫu UAV hiện đại và tiếp tục mở rộng mạng lưới căn cứ UAV trong nước, Iran cho thấy quyết tâm nâng cao năng lực quân sự toàn diện để đối phó các mối đe dọa tiềm tàng từ Mỹ, Israel và các đối thủ khu vực. Các nhà phân tích nhận định, nếu căng thẳng tiếp tục gia tăng, khả năng các UAV mới này được triển khai tại các điểm nóng khu vực chỉ còn là vấn đề thời gian.
