Tổng giám đốc IAEA xác nhận cuộc không kích của Israel vào cơ sở Natanz đã gây ra ô nhiễm phóng xạ và hóa chất, làm dấy lên lo ngại về an toàn hạt nhân tại Trung Đông.
Cuộc tấn công phủ đầu của Israel vào Iran ngày 13/6 trong chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy” đã gây hậu quả nghiêm trọng về môi trường khi phá hủy phần trên mặt đất của cơ sở hạt nhân Natanz – một trong những địa điểm làm giàu uranium chủ chốt của Iran. Theo ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), hành động quân sự này đã gây ra “ô nhiễm phóng xạ và hóa chất”, dù mức độ bức xạ bên ngoài vẫn ở mức bình thường.
Cơ sở Natanz, nằm cách Tehran khoảng 150 dặm, chứa các nhà máy ngầm và hệ thống làm giàu uranium tới độ tinh khiết 60%, gần chạm ngưỡng phục vụ chế tạo vũ khí hạt nhân. Mặc dù Iran khẳng định không có rò rỉ đe dọa đến sức khỏe cộng đồng, IAEA vẫn cảnh báo về tình trạng mất điện có thể đã ảnh hưởng đến các máy ly tâm, gây ra nguy cơ tiềm ẩn về kỹ thuật và an toàn.
Trong bài phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, ông Grossi mạnh mẽ kêu gọi tất cả các bên “kiềm chế tối đa” để ngăn chặn leo thang thêm nữa. Ông nhấn mạnh rằng “bất kỳ hành động quân sự nào gây nguy hiểm cho sự an toàn và an ninh của các cơ sở hạt nhân đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho người dân Iran, khu vực và quốc tế”.
Không chỉ Natanz, các địa điểm hạt nhân khác của Iran như nhà máy Fordow, khu phức hợp Esfahan – bao gồm cơ sở chế tạo nhiên liệu, chuyển đổi uranium và nhà máy bột oxit uranium làm giàu – cũng bị ảnh hưởng. IAEA chưa thể xác định đầy đủ mức độ thiệt hại tại các khu vực này, nhưng sẵn sàng cử đoàn chuyên gia tới Iran để hỗ trợ đánh giá và khắc phục.
Về phía Iran, phát ngôn viên Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran Behrouz Kamalvandi thừa nhận “một số chất ô nhiễm đã được phát hiện bên trong cơ sở, nhưng chưa lan ra ngoài”. Chính quyền Tehran đang nỗ lực khôi phục hoạt động tại các cơ sở bị ảnh hưởng.
Cuộc tấn công do Israel thực hiện huy động tới 200 máy bay chiến đấu và đã tiêu diệt nhiều nhân vật cấp cao trong lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) như chỉ huy Hossein Salami và cố vấn hàng đầu Ali Shamkhani. Giới chuyên gia đánh giá đây là hành động quân sự lớn chưa từng có nhằm làm suy yếu tham vọng hạt nhân của Iran.
Đáp lại, Iran đã tiến hành chiến dịch trả đũa quy mô lớn bằng hàng trăm tên lửa đạn đạo, gây ra nhiều vụ nổ tại các khu vực trung tâm của Israel, trong đó có khả năng đánh trúng cả trụ sở Bộ Quốc phòng tại Kiryat, Tel Aviv.
Hiện tại, cả hai quốc gia đều trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao độ, trong khi cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi đối thoại nhằm ngăn chặn nguy cơ bùng phát một cuộc chiến tranh toàn diện tại Trung Đông.
