Tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động và dân số già hóa khiến nền kinh tế Mỹ đối mặt rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng tới hệ thống an sinh xã hội và xếp hạng tín nhiệm quốc gia.
Nền kinh tế Hoa Kỳ đang đứng trước một thách thức nghiêm trọng khi khủng hoảng lao động ngày càng trở nên rõ nét, đi kèm với sự già hóa dân số và bế tắc chính trị kéo dài. Việc mất đi xếp hạng tín dụng hoàn hảo từ Moody’s trong tháng 5 không chỉ là biểu hiện tài chính, mà còn là dấu hiệu cảnh báo cho một nguy cơ lớn hơn về dài hạn – sự mất cân bằng trong cấu trúc dân số lao động.
Theo nhà kinh tế trưởng Noah Yosif của Hiệp hội Tuyển dụng Hoa Kỳ, nguyên nhân cốt lõi không nằm ở mâu thuẫn chính trị, như các cơ quan xếp hạng tín nhiệm từng chỉ trích trước đây, mà là ở hai thực tế không thể né tránh: chi tiêu cho các chương trình an sinh tăng cao và doanh thu thuế giảm do lực lượng lao động bị thu hẹp.
Suy giảm lực lượng lao động – hệ quả của dân số già
Trong ba năm gần đây, Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ liên tục điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng việc làm do tỷ lệ người dân tham gia lực lượng lao động ngày càng thấp. Một nghiên cứu của Lightcast còn cho thấy, đến năm 2032, dân số Mỹ sẽ tăng nhanh gấp tám lần so với tốc độ tăng của lực lượng lao động – một tỷ lệ bất cân xứng đặt ra áp lực cực lớn lên hệ thống phúc lợi như An sinh xã hội và Medicare.
So sánh với Pháp – quốc gia từng có 2,1 người lao động hỗ trợ cho mỗi người nghỉ hưu vào năm 2000, nhưng con số này giảm còn 1,2 vào năm 2023 – cho thấy hệ quả trực tiếp của quá trình già hóa. Khi chính phủ Pháp buộc phải nâng độ tuổi nghỉ hưu, các cuộc biểu tình lớn đã nổ ra trên toàn quốc.
Nhật Bản và Trung Quốc cũng không tránh khỏi hệ quả: tăng trưởng chậm lại, lực lượng lao động co rút, buộc chính phủ hai nước phải cắt giảm chi tiêu.
Mỹ chưa có giải pháp chính sách thực sự
Điều đáng lo ngại là, khác với các nước phát triển khác, Hoa Kỳ chưa thực hiện bất kỳ cải cách lớn nào để đối phó với khủng hoảng này. Các chính sách cốt lõi như An sinh xã hội (cải cách lần cuối năm 1983), nhập cư (1986) và thuế (2017) đều đã lỗi thời so với thực tiễn hiện nay. Trong khi đó, bế tắc đảng phái tiếp tục khiến mọi nỗ lực cải cách trở nên bế tắc.
Không ngạc nhiên khi xếp hạng tín nhiệm quốc gia tiếp tục bị hạ thấp, trong bối cảnh chính phủ liên bang khó huy động đủ lao động để duy trì hệ thống chi tiêu xã hội đang ngày càng phình to.
Cơ hội vẫn còn nếu biết tận dụng lực lượng lao động bị bỏ quên
Một điểm sáng hiếm hoi là nhóm lao động “bên lề” vẫn còn tiềm năng lớn. Tính đến tháng 4 năm 2025, khoảng 7,2 triệu người Mỹ rời khỏi lực lượng lao động nhưng vẫn mong muốn có việc làm. Ngoài ra, hơn 10% thanh niên từ 16 đến 24 tuổi không học, không làm và không đào tạo nghề – cho thấy một khoảng trống lớn có thể được lấp đầy thông qua các chương trình phát triển kỹ năng và đào tạo nghề.
Noah Yosif đề xuất hướng đi khả thi: tập trung vào các chương trình phát triển lực lượng lao động và học nghề, giúp những người trẻ tiếp cận nghề nghiệp thực tế và có thu nhập ổn định, đồng thời tăng số lượng người đóng thuế hỗ trợ hệ thống phúc lợi.
“Phát triển lực lượng lao động không phải là phép màu hay giải pháp vĩ mô ngay lập tức,” Yosif thừa nhận. “Nhưng đó là bước đầu tiên, thực tiễn và khả thi, để đối mặt với áp lực tài chính đang ngày càng lớn.”
Việc tối ưu hóa nguồn nhân lực hiện tại sẽ không chỉ giúp Hoa Kỳ đối phó với nhu cầu chi tiêu xã hội ngày càng tăng, mà còn chứng minh khả năng thực thi cải cách, từ đó khôi phục lòng tin thị trường và cải thiện xếp hạng tín nhiệm trong tương lai.
