Luật Phòng không nhân dân yêu cầu UAV và các thiết bị bay khác phải đăng ký và xin phép bay nhằm đảm bảo an toàn hàng không, an ninh quốc phòng và trật tự xã hội.
Việc sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) ngày càng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực giải trí, quay phim, du lịch và truyền thông. Tuy nhiên, đi kèm sự phát triển này là các nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, an toàn hàng không và trật tự công cộng. Trước thực tế đó, Luật Phòng không nhân dân được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, đã quy định rõ ràng các điều kiện quản lý UAV và phương tiện bay khác.
Theo luật mới, UAV và các loại thiết bị bay khác như khí cầu, mô hình bay, dù bay (trừ diều bay dân gian) đều phải được đăng ký trước khi đưa vào sử dụng. Các thiết bị phải đạt tiêu chuẩn kỹ thuật do Bộ Quốc phòng ban hành hoặc công nhận và có giấy chứng nhận kỹ thuật từ nhà sản xuất nếu sản xuất trong nước. Với thiết bị nhập khẩu, cần kèm theo giấy tờ hợp lệ theo quy định hiện hành.
Ngoài đăng ký, việc xin cấp phép bay cũng bắt buộc đối với hầu hết các hoạt động UAV. Phép bay chỉ được cấp khi bảo đảm không vi phạm khu vực cấm bay, hạn chế bay, đồng thời phù hợp với khả năng giám sát, điều hành và đảm bảo an toàn hàng không, an ninh trật tự. Các cơ quan có thẩm quyền như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ Xây dựng (quản lý hàng không dân dụng) sẽ phối hợp phân cấp cấp phép tùy theo loại phương tiện và khu vực bay.
Điểm đáng chú ý là một số trường hợp được miễn cấp phép bay, như: hoạt động ngoài khu vực cấm, phạm vi tầm nhìn trực quan bằng mắt thường, thiết bị có trọng lượng dưới 0,25 kg dùng cho mục đích vui chơi giải trí; hoặc hoạt động khẩn cấp vì mục tiêu bảo vệ tính mạng và tài sản.
Về điều kiện cá nhân sử dụng UAV, người điều khiển phải đủ 18 tuổi, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và giấy phép điều khiển bay phù hợp, kể cả người nước ngoài. Việc đào tạo, cấp giấy phép điều khiển bay sẽ do cơ quan chuyên trách thực hiện, tùy theo loại giấy phép (thiết bị hay trực quan).
Trong trường hợp UAV vi phạm các quy định về vùng cấm bay, vận chuyển vật liệu nguy hiểm, hoặc bị sử dụng vào mục đích kích động, tuyên truyền trái pháp luật, cơ quan chức năng có quyền áp chế phương tiện. Thẩm quyền này thuộc Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an và Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.
Thiếu tướng Trần Đức Thuận, Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, khẳng định luật mới không nhằm gây khó cho người dân mà để đảm bảo an ninh quốc gia và an toàn xã hội. Ông cho rằng việc tuân thủ luật sẽ giúp việc cấp phép trở nên đơn giản, thuận tiện hơn về sau.
Bên cạnh đó, để hỗ trợ người dân, Bộ Quốc phòng đã công bố bản đồ điện tử các khu vực cấm và hạn chế bay tại địa chỉ https://cambay.mod.gov.vn. Thủ tục xin cấp phép bay cũng được số hóa qua hệ thống trực tuyến tại https://dichvucong.mod.gov.vn, giúp người dân dễ dàng thực hiện hồ sơ gồm đơn xin phép, ảnh phương tiện, bản thuyết minh kỹ thuật và các tài liệu liên quan.
Như vậy, quy định mới sẽ đặt nền tảng quan trọng trong việc quản lý UAV tại Việt Nam, góp phần hạn chế các rủi ro an ninh và bảo đảm an toàn không phận quốc gia trong bối cảnh thiết bị bay dân dụng phát triển mạnh mẽ.