Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh không kích cơ sở hạt nhân Iran nhằm khắc phục hiệu quả hạn chế từ các đòn tấn công của Israel, đồng thời tạo áp lực buộc Tehran nối lại đàm phán hạt nhân.
Ngày 21 tháng 6, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố quân đội Mỹ đã thực hiện cuộc không kích ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran: Fordow, Natanz và Isfahan. Đây được xem là quyết định then chốt nhằm tái định hình cán cân sức mạnh trong khu vực, khi các nỗ lực của Israel được đánh giá là chưa đủ hiệu quả.
Truyền thông Mỹ cho biết, chiến dịch được tiến hành với sự phối hợp của oanh tạc cơ tàng hình B-2 xuất phát từ căn cứ Whiteman tại Missouri, mang theo 12 quả bom xuyên boongke GBU-57 MOP nặng 14 tấn để tấn công Fordow – cơ sở được mệnh danh là “pháo đài hạt nhân” của Iran. Đồng thời, tàu ngầm Mỹ phóng 30 tên lửa Tomahawk vào Natanz và Isfahan.
Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng toàn bộ phi cơ tham gia nhiệm vụ đều đã rút lui an toàn, và khẳng định hành động này là một “thời khắc lịch sử” với thông điệp: “Giờ là thời điểm cho hòa bình.”
CNN dẫn các nguồn tin nội bộ cho biết, ông Trump đưa ra quyết định sau khi được báo cáo rằng những cuộc không kích trước đây của Israel chỉ khiến chương trình hạt nhân Iran trì hoãn khoảng sáu tháng – thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 2–3 năm. Ngoài ra, tình báo Mỹ cũng đánh giá các đợt tấn công tiếp theo của Israel sẽ không đủ sức gây tổn thất lớn hơn.
Vì thế, Washington đã sử dụng vũ khí đặc biệt: GBU-57 – loại bom duy nhất có khả năng xuyên qua lớp đất sâu tới 60 mét, phá hủy các cơ sở ngầm như Fordow. Hiện Mỹ chỉ có khoảng 20 quả bom loại này, và chiến dịch vừa qua đã tiêu tốn gần 1/3 số lượng trong kho, cho thấy mức độ quyết đoán trong chiến lược của Nhà Trắng.
Giới phân tích nhận định, động thái của ông Trump mang tính răn đe cao nhưng vẫn chừa đường ngoại giao, khi ông tuyên bố không có kế hoạch tiếp tục hành động quân sự sâu hơn tại Iran. Mục tiêu chính là ép Tehran phải quay lại bàn đàm phán, trong bối cảnh đàm phán hạt nhân đang bế tắc.
Về mặt an toàn, các chuyên gia hạt nhân như Hamish de Bretton-Gordon và Mark Nelson khẳng định rằng cuộc tấn công không gây nguy cơ phát nổ hạt nhân hay rò rỉ phóng xạ nghiêm trọng, bởi các cơ sở bị đánh không chứa lò phản ứng hay sản phẩm phân hạch. Uranium làm giàu tại Fordow có mức phóng xạ thấp, và thiết kế của cơ sở cũng không dễ bị phá hủy hoàn toàn bằng bom thông thường.
Một quan chức Iran xác nhận thêm rằng ba cơ sở bị nhắm mục tiêu không chứa vật liệu gây phóng xạ nguy hiểm, qua đó bác bỏ nguy cơ xảy ra thảm họa môi trường.
Nhìn chung, cuộc không kích của Mỹ là bước đi có tính toán nhằm tăng sức ép chiến lược và củng cố lập trường của Mỹ trong bối cảnh khu vực đang nóng lên từng ngày bởi xung đột Israel – Iran. Đây là thông điệp mạnh mẽ cho thấy Washington sẵn sàng can thiệp sâu nếu các bên không nhượng bộ.
