Khoản đầu tư trị giá 14,8 tỷ đô la vào Scale AI của Meta đang đặt ra câu hỏi về cách các cơ quan quản lý xử lý các thỏa thuận AI chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ ngày càng khốc liệt.
Meta Platforms – công ty mẹ của Facebook – vừa công bố khoản đầu tư khổng lồ trị giá 14,8 tỷ đô la vào Scale AI, công ty khởi nghiệp chuyên dán nhãn dữ liệu cho các mô hình trí tuệ nhân tạo. Động thái này đánh dấu nỗ lực lớn thứ hai của Meta trong lĩnh vực AI và được xem là phép thử đối với chính sách quản lý chống độc quyền dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Theo thỏa thuận, Meta sẽ sở hữu 49% cổ phần không có quyền biểu quyết tại Scale AI. Điều này giúp Meta tránh bị xem xét bắt buộc từ các cơ quan quản lý cạnh tranh Hoa Kỳ, vốn chỉ can thiệp nếu thỏa thuận mang lại quyền kiểm soát hoặc có dấu hiệu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường cạnh tranh.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng chính quyền vẫn có thể mở cuộc điều tra nếu nhận thấy thỏa thuận có ý đồ lách luật hoặc gây tổn hại tới các đối thủ. Reuters đưa tin độc quyền rằng Google – một trong những khách hàng lớn của Scale – đã quyết định chấm dứt hợp tác với công ty này sau khi Meta công bố thương vụ. Một số đối tác khác cũng đang cân nhắc động thái tương tự.
Trong một tuyên bố, đại diện Scale AI khẳng định hoạt động kinh doanh của công ty vẫn vững mạnh và cam kết bảo mật dữ liệu khách hàng, dù từ chối bình luận cụ thể về việc Google rút lui.
Một chi tiết đáng chú ý khác là ông Alexandr Wang – CEO trẻ tuổi của Scale – sẽ gia nhập Meta trong khuôn khổ thỏa thuận, nhưng vẫn giữ ghế trong hội đồng quản trị Scale với những hạn chế về quyền truy cập thông tin nội bộ.
Theo giáo sư William Kovacic – giám đốc trung tâm luật cạnh tranh tại Đại học George Washington – môi trường pháp lý hiện nay có phần dễ thở hơn với các tập đoàn công nghệ trong việc thiết lập quan hệ đối tác AI dưới thời Trump so với thời Biden. Tuy vậy, ông cho rằng các cơ quan vẫn sẽ giám sát chặt chẽ nếu có dấu hiệu vi phạm quy tắc cạnh tranh.
Một số thỏa thuận tương tự từng bị điều tra dưới thời chính quyền trước, như vụ Amazon thuê nhân sự từ công ty AI Adept, hay việc Microsoft đầu tư 650 triệu đô la vào Inflection AI. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có hành động cưỡng chế nào được đưa ra từ Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC).
Giáo sư David Olson từ Trường Luật Boston College đánh giá Meta đã có bước đi khôn ngoan khi chỉ mua cổ phần thiểu số không có quyền biểu quyết. “Điều này sẽ giúp họ giảm rủi ro bị điều tra sâu nếu bị theo dõi kỹ”, ông nhận định.
Tuy nhiên, giới lập pháp không hoàn toàn im lặng. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren – người lâu nay nổi bật trong việc chỉ trích các đại tập đoàn công nghệ – đã kêu gọi điều tra thỏa thuận giữa Meta và Scale nếu có dấu hiệu cản trở cạnh tranh hoặc củng cố thế thống trị phi pháp.
Trong khi đó, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cũng đang tiến hành điều tra riêng biệt về mối quan hệ giữa Google và Character.AI, nhằm xác định liệu các khoản đầu tư vào công nghệ AI có được dùng để né tránh giám sát hay không.
Thỏa thuận giữa Meta và Scale AI có thể không bị ngăn chặn ngay tức khắc, nhưng nó đã làm nổi bật mối quan tâm ngày càng gia tăng về vai trò của các “gã khổng lồ công nghệ” trong việc định hình tương lai trí tuệ nhân tạo – và cách họ điều hướng ranh giới pháp lý trong cuộc đua thống lĩnh lĩnh vực này.
