Một mối đe dọa siêu vi khuẩn mới đang lan nhanh: nấm xâm lấn kháng thuốc, gây tử vong cao và khó điều trị do thiếu thuốc đặc hiệu.
Một hiểm họa mới mang tên “siêu vi khuẩn nấm” đang nổi lên trên toàn cầu, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng khi khả năng điều trị bằng thuốc hiện tại ngày càng suy giảm. Không giống các loại vi khuẩn kháng kháng sinh, nhóm nấm xâm lấn này có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, gây nhiễm trùng phổi, viêm màng não, thậm chí lan rộng tới gan, tim và não.
Nấm Coccidioides, sinh trưởng trong đất khô hạn ở Mỹ, là một trong những mối đe dọa chính. Người bệnh chỉ cần hít phải bào tử siêu nhỏ là có thể nhiễm bệnh. Trường hợp của Torrence Irvin tại California cho thấy sự nguy hiểm khi anh giảm từ 130kg xuống còn hơn 68kg, tưởng chừng không qua khỏi nếu không được điều trị bằng thuốc thử nghiệm.
???? Ý kiến chuyên gia
TS. George Thompson, Đại học California, Davis:
“Chúng ta cần nhiều bác sĩ hơn để điều trị nhóm bệnh này, và cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào phát triển thuốc chống nấm mới. Nếu không, rất nhiều bệnh nhân sẽ tử vong chỉ vì không được chẩn đoán kịp thời hoặc thiếu tiếp cận với điều trị hiệu quả.”
Khó khăn trong điều trị nấm kháng thuốc
Trong khi thế giới có hàng trăm loại kháng sinh để đối phó vi khuẩn, thì chỉ khoảng 17 loại thuốc chống nấm đang được sử dụng. Nguyên nhân là vì nấm có cấu trúc sinh học gần giống với con người, khiến việc sản xuất thuốc vừa hiệu quả vừa an toàn cực kỳ khó khăn.
Hiện tại, WHO đã liệt kê 19 loài nấm nguy hiểm nhất, trong đó các tên như Candida auris, Cryptococcus neoformans, Aspergillus fumigatus hay Candida albicans đang trở thành cơn ác mộng y tế. Nhiều trong số này có tỷ lệ tử vong từ 40% đến hơn 60%, đặc biệt nguy hiểm với người có hệ miễn dịch suy yếu.
Nguy cơ lan rộng do biến đổi khí hậu và thiếu nhận thức
Từng chỉ xuất hiện tại các vùng sa mạc phía tây nam nước Mỹ, hiện nay sốt thung lũng (Valley Fever) – do nấm Coccidioides gây ra – đã lan tới 20 bang và thậm chí được ghi nhận tới Pennsylvania, Maryland. Các nghiên cứu dự đoán số ca mắc sẽ tăng 50% vào năm 2100, một phần do khí hậu ấm lên, cháy rừng và bão bụi.
Tình trạng này không còn giới hạn ở người làm việc ngoài trời. Torrence Irvin là quản lý cửa hàng, làm việc trong nhà nhưng vẫn mắc bệnh. Tương tự, Rob Purdie bị viêm màng não do nấm khi đang làm vườn. Cả hai đều không hề suy giảm miễn dịch trước đó.
Thuốc mới: Hy vọng mong manh giữa bối cảnh kháng thuốc
Olorofim – một loại thuốc thử nghiệm mới – đã cứu sống Irvin và đang được nghiên cứu để điều trị các loại nấm kháng thuốc nguy hiểm như C. auris và Aspergillus. Tuy nhiên, việc phát triển thuốc mới vẫn rất hạn chế và chưa phổ biến rộng rãi.
???? Thông điệp từ người trong cuộc
“Tôi ước mình chú ý đến cơ thể từ sớm hơn. Nếu nhận biết triệu chứng kịp thời, có thể tôi đã tránh được tổn thương phổi nghiêm trọng,” – Irvin chia sẻ.
“Cánh mày râu nên gạt cái tôi sang một bên và đi khám khi cơ thể cảnh báo.”