Thời sự
Mỹ điều chỉnh thuế nhập khẩu cho Nhật Bản và Philippines, mở ra hướng đi mới trong quan hệ thương mại và đầu tư khu vực châu Á.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố loạt điều chỉnh thuế quan mới trong quan hệ thương mại với Nhật Bản và Philippines, nhằm thúc đẩy đầu tư và tăng cường tiếp cận thị trường cho hàng hóa Mỹ. Theo thông báo đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 22 tháng 7, ông Trump cho biết hai bên đã đạt được một “thỏa thuận thương mại lớn nhất trong lịch sử” với Nhật Bản. Nội dung chính bao gồm việc Washington giảm thuế nhập khẩu đối ứng với Nhật từ mức 25% xuống còn 15%.
Trong khuôn khổ thỏa thuận này, Nhật Bản cam kết sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ, và Washington được cho là sẽ hưởng tới “90% lợi nhuận” từ nguồn vốn này. Tổng thống Mỹ khẳng định thỏa thuận sẽ giúp mở rộng cánh cửa thị trường Nhật cho nhiều mặt hàng từ Mỹ như xe hơi, xe tải, gạo và các sản phẩm nông nghiệp khác – những lĩnh vực vốn gặp nhiều rào cản kỹ thuật và chính sách lâu nay.
Ngoài ra, ông Trump nhấn mạnh thỏa thuận sẽ góp phần tạo ra “hàng trăm nghìn việc làm” tại Mỹ, đặc biệt trong các ngành sản xuất ôtô và nông nghiệp – những ngành chủ lực bị ảnh hưởng lớn bởi thuế quan trong các năm gần đây.
Mặc dù Nhật Bản thuộc nhóm các quốc gia đàm phán đầu tiên với Mỹ, nhưng phải đến nay mới đạt được đồng thuận sau nhiều vòng thương lượng đầy thách thức. Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích Tokyo “khó nhằn” và chậm trễ trong việc mở cửa thị trường, đặc biệt là từ chối mua gạo Mỹ – một sản phẩm quan trọng trong xuất khẩu nông nghiệp của Washington.
Song song với thỏa thuận cùng Nhật, Tổng thống Trump cũng xác nhận đã đạt được đồng thuận tương tự với Philippines. Theo đó, mức thuế mới với hàng hóa từ quốc gia Đông Nam Á này được giảm xuống còn 19%, thấp hơn 1% so với mức được đề xuất trong thư báo ngày 9 tháng 7. Philippines đồng ý mở cửa thị trường nội địa và cam kết đưa thuế nhập khẩu về 0% cho hàng hóa Mỹ.
Đáng chú ý, ông Trump tiết lộ hai nước cũng sẽ đẩy mạnh hợp tác quân sự song phương, đồng thời dành lời khen cho Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos, gọi ông là một nhà đàm phán “cứng rắn và hiệu quả”.
Cần nhắc lại rằng, đầu tháng 7, Tổng thống Trump từng công bố sẽ áp mức thuế lên tới 25% với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản – mức này tăng so với mức 24% công bố hồi tháng 4. Thời điểm đó, thuế xe hơi nhập khẩu vào Mỹ từ Nhật cũng đã ở mức 25%, trong khi ngành ôtô là trụ cột xuất khẩu chính của Tokyo. Năm 2024, xe hơi chiếm đến 28,3% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang thị trường Mỹ, theo dữ liệu hải quan.
Tuy nhiên, căng thẳng dường như đã hạ nhiệt vào cuối tuần trước, khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đăng tải trên nền tảng X (trước đây là Twitter) rằng “thỏa thuận với Nhật Bản vẫn còn khả thi”. Trước đó, lo ngại đã dấy lên khi Tổng thống Trump tỏ ra cứng rắn với đối tác và chỉ trích Nhật chưa chịu “mở cửa thị trường”.
Cùng thời điểm, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cũng từng khẳng định rằng các cuộc đàm phán sẽ không dễ dàng và Tokyo sẽ không vội vàng nhượng bộ. Tuy nhiên, cuối cùng hai bên vẫn đạt được tiếng nói chung, tạo bước ngoặt trong quan hệ thương mại Mỹ – Nhật.
Hiện Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản. Tuy nhiên, theo số liệu công bố ngày 17 tháng 7, kim ngạch xuất khẩu từ Nhật sang Mỹ đã giảm tháng thứ hai liên tiếp, chủ yếu do tác động từ hàng rào thuế quan mới. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu tháng 6 giảm 11,4% so với cùng kỳ năm ngoái, mức sụt giảm mạnh nhất kể từ năm 2021. Riêng xuất khẩu ôtô giảm gần 27%, linh kiện ôtô giảm 15,5% và dược phẩm giảm tới 41%.
Trong bối cảnh đó, việc Mỹ chủ động điều chỉnh chính sách thuế và ký kết thỏa thuận mới với các quốc gia châu Á như Nhật Bản và Philippines không chỉ nhằm phục hồi dòng thương mại mà còn củng cố vị thế chiến lược của Washington trong khu vực.
“Thỏa thuận này là chiến thắng cho cả hai phía, mở ra kỷ nguyên hợp tác và đầu tư mới giữa Mỹ và châu Á,” một nhà phân tích thương mại tại Viện Kinh tế Quốc tế Washington nhận định.