Các nhà khoa học vừa tạo ra những bộ não người thu nhỏ trong phòng thí nghiệm với độ phức tạp chưa từng có, mở ra hy vọng về việc tìm ra phương pháp chữa trị cho các căn bệnh nan y như Alzheimer và Parkinson ngay trong thập kỷ tới.
Trong một chiếc đĩa thí nghiệm tại Đại học Cambridge, Anh, một cuộc cách mạng y sinh đang âm thầm diễn ra. Các nhà khoa học tại đây đã đạt được một bước tiến đột phá: nuôi cấy thành công các “organoid não” – hay não người thu nhỏ – từ tế bào gốc của người.
Đây không phải lần đầu tiên organoid não được tạo ra, nhưng công nghệ mới này cho phép các cấu trúc não mini phát triển lớn hơn, có tổ chức phức tạp và mô phỏng giai đoạn phát triển ban đầu của não bộ con người một cách chính xác đến kinh ngạc. Chúng thậm chí còn tự hình thành các cấu trúc tương tự như mắt sơ khai, có khả năng cảm nhận ánh sáng.
Bí quyết đằng sau thành công này nằm ở việc cho các organoid phát triển trên một màng nổi, cho phép chúng tiếp cận dinh dưỡng tốt hơn và phát triển trong thời gian dài hơn, lên đến gần một năm. Điều này giúp chúng tái tạo lại các giai đoạn phát triển quan trọng mà trước đây không thể quan sát được.
Ý nghĩa của thành tựu này vô cùng to lớn, mở ra những cánh cửa hoàn toàn mới cho y học hiện đại. Giờ đây, các nhà khoa học có thể:
- Quan sát trực tiếp quá trình não bộ hình thành và phát triển.
- Tạo ra các mô hình bệnh tật, giống như những “bệnh nhân trong đĩa thí nghiệm”, để nghiên cứu sâu hơn về các chứng rối loạn thần kinh như tâm thần phân liệt, tự kỷ hay bệnh Alzheimer.
- Thử nghiệm các loại thuốc mới một cách nhanh chóng và hiệu quả trên mô não người thật, thay vì phải dựa vào thử nghiệm trên động vật vốn có nhiều khác biệt.
Giáo sư Madeline Lancaster, người dẫn đầu nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học danh tiếng Nature, chia sẻ về tiềm năng của công trình:
“Công nghệ này cho phép chúng ta có một cái nhìn chưa từng có về các giai đoạn phát triển cực kỳ phức tạp của não bộ con người. Bằng cách tạo ra các mô hình bệnh lý, chúng tôi có thể nghiên cứu những gì đã xảy ra sai sót và quan trọng hơn là làm thế nào để khắc phục chúng.”
Dù đây là một bước tiến vĩ đại, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh rằng các organoid này không có ý thức hay cảm xúc. Chúng đơn thuần là những công cụ nghiên cứu mạnh mẽ, những mô hình sinh học chính xác giúp chúng ta giải mã những bí ẩn lớn nhất về bộ não và tìm ra chìa khóa cho những căn bệnh đã và đang thách thức nhân loại.
