Ngành Hải quan Việt Nam ứng phó nguy cơ Mỹ áp thuế xuất khẩu

Trước nguy cơ Mỹ áp thuế xuất khẩu lên hàng hóa Việt Nam, ngành Hải quan tăng cường kiểm soát xuất xứ, nâng cao minh bạch để bảo vệ hoạt động xuất khẩu.

Cơ quan hải quan sẽ kiểm soát chặt nguồn nguyên liệu đầu vào để tránh trường hợp hàng nước ngoài nhưng đội lốt sản phẩm Việt Nam để xuất đi thị trường Mỹ hoặc các nước khác.

Trước lo ngại ngày càng gia tăng về khả năng Mỹ áp thuế đối với một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam, ngành Hải quan đã khẩn trương triển khai nhiều giải pháp chủ động nhằm bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp và duy trì ổn định hoạt động thương mại quốc tế.

Theo Tổng cục Hải quan, các nguy cơ chủ yếu xuất phát từ việc Mỹ tăng cường rà soát gian lận xuất xứ, lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại qua trung gian Việt Nam. Một số doanh nghiệp nước ngoài đã lợi dụng Việt Nam làm trạm trung chuyển để dán nhãn “Made in Vietnam” cho hàng hóa, khiến Việt Nam đối mặt với các cuộc điều tra áp thuế từ Mỹ.

Để đối phó với nguy cơ này, ngành Hải quan đã thực hiện loạt biện pháp đồng bộ:

• Tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc khai báo xuất xứ hàng hóa tại các cửa khẩu, đặc biệt với các mặt hàng có nguy cơ cao như thép, gỗ, dệt may, da giày, điện tử.
• Triển khai hệ thống kiểm tra xuất xứ tự động (E-Origin), giúp xác minh nhanh tính hợp lệ của chứng từ và hạn chế tình trạng giả mạo giấy tờ.
• Phối hợp liên ngành, đặc biệt với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các phòng thương mại, để xây dựng cơ chế rà soát, xác minh nguồn gốc sản phẩm theo chuẩn quốc tế.
• Nâng cao tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp về quy tắc xuất xứ, yêu cầu doanh nghiệp chủ động kiểm tra chuỗi cung ứng, chuẩn hóa quy trình sản xuất và lưu trữ hồ sơ xuất xứ đầy đủ.

Theo ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, việc bảo đảm minh bạch trong xuất xứ hàng hóa không chỉ là giải pháp ứng phó ngắn hạn, mà còn là yêu cầu sống còn nếu Việt Nam muốn duy trì vị thế trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA, CPTPP và RCEP.

Các chuyên gia thương mại quốc tế cảnh báo rằng, nếu bị Mỹ áp thuế phòng vệ thương mại, nhiều ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như gỗ, thép, may mặc sẽ chịu thiệt hại lớn, không chỉ về kim ngạch sụt giảm mà còn về uy tín lâu dài trên thị trường toàn cầu. Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy quản trị chuỗi cung ứng, chú trọng vào nội địa hóa nguyên liệu và chứng minh năng lực sản xuất thực sự tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, ngành Hải quan cũng đề xuất xây dựng các trung tâm phân tích nguồn gốc nguyên liệu, áp dụng công nghệ blockchain trong truy xuất xuất xứ để tăng độ tin cậy, đồng thời chủ động hợp tác với cơ quan hải quan Mỹ nhằm nâng cao khả năng chia sẻ dữ liệu thương mại xuyên biên giới.

Giới phân tích nhận định, trong bối cảnh thương mại quốc tế đang ngày càng siết chặt tiêu chuẩn xuất xứ, khả năng thích ứng nhanh và minh bạch trong xuất nhập khẩu sẽ quyết định sức cạnh tranh bền vững của hàng Việt Nam trên thị trường thế giới.