Ngành thuế sẽ thiết lập lại định nghĩa và tiêu chí quản lý hộ kinh doanh, thúc đẩy chuyển đổi sang doanh nghiệp siêu nhỏ để minh bạch hóa hoạt động và cải cách thuế.
Trong tờ trình chính sách dự thảo Luật Quản lý thuế mới gửi Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết sẽ định nghĩa lại rõ ràng đối tượng “hộ kinh doanh” và “cá nhân kinh doanh”. Mục tiêu là phân loại theo quy mô và mức độ rủi ro để xây dựng phương thức quản lý phù hợp, đồng thời khuyến khích chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ.
Theo Bộ Tài chính, việc phân loại sẽ dựa trên các yếu tố định lượng cụ thể, phù hợp với thông lệ quốc tế. Cách tiếp cận mới sẽ hướng tới quản lý theo rủi ro thay vì đồng loạt, nhấn mạnh minh bạch hồ sơ, đơn giản hóa nghĩa vụ thuế và tăng hiệu quả kiểm tra thông qua ngẫu nhiên.
“Phương thức quản lý mới sẽ đồng bộ với các luật hiện hành như Luật Thuế giá trị gia tăng, Thuế thu nhập cá nhân và Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa”, đại diện Bộ Tài chính cho biết.
Cụ thể, hộ kinh doanh có địa điểm ổn định và doanh thu rõ ràng sẽ bị quản lý bằng cách kết hợp dữ liệu hóa đơn điện tử, tài khoản ngân hàng và nền tảng thương mại điện tử. Trong khi đó, các hộ nhỏ lẻ, rủi ro thấp sẽ được hỗ trợ tạo lập tờ khai thuế từ hệ thống và xác nhận nghĩa vụ nộp đơn giản.
Đáng chú ý, Bộ Tài chính cũng sẽ bổ sung chế độ thuế đơn giản riêng cho cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ. Các đối tượng này sẽ được giảm tần suất kê khai, thậm chí có thể khai một lần cho nhiều loại thuế.
Song song với đó, cơ quan thuế vẫn đề xuất các biện pháp siết chặt trách nhiệm của hộ kinh doanh, bao gồm ràng buộc nghĩa vụ kê khai trung thực và tăng cường quản lý hóa đơn điện tử.
“Quản lý hóa đơn điện tử không chỉ là kỹ thuật kê khai, mà là cách kiểm soát dòng tiền, giúp đảm bảo công bằng thuế và tránh thất thu ngân sách”, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế, khẳng định.
Hiện tại, trong tổng số khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh cả nước, chỉ có khoảng 37.000 hộ thuộc diện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế – chủ yếu là các hộ có quy mô lớn, hoạt động ổn định.
Ông Mai Sơn cũng dẫn chứng rằng trên thế giới, mô hình “hộ kinh doanh” hầu như không còn, thay vào đó là mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ. Do đó, ngành thuế đang khuyến khích các hộ tại Việt Nam chuyển đổi theo hướng này. Mục tiêu là xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả và bền vững.
“Chuyển đổi lên doanh nghiệp siêu nhỏ giống như xây một ngôi nhà. Ban đầu sẽ nhiều khó khăn, nhưng khi hoàn tất sẽ tạo ra một môi trường ổn định và lành mạnh hơn cho cả xã hội”, ông nhấn mạnh.
Đây là bước đi quan trọng nằm trong chiến lược cải cách thuế toàn diện của Việt Nam giai đoạn tới, nhằm hiện đại hóa hệ thống, tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý tài chính quốc gia. Việc làm rõ khái niệm hộ kinh doanh và áp dụng cơ chế quản lý rủi ro sẽ góp phần giúp Nhà nước thu thuế đúng, đủ, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh hợp pháp phát triển.
