Câu chuyện về Ahn Hak-sop, người đàn ông 95 tuổi muốn chết ở Bắc Triều Tiên, phơi bày bi kịch của một tù binh chiến tranh với lý tưởng không bao giờ tắt và ước nguyện hồi hương bị từ chối ở lằn ranh chia cắt.
Trên chiếc xe lăn, thân hình gầy gò của cụ ông 95 tuổi Ahn Hak-sop chậm rãi tiến về phía cây cầu Thống nhất ở Paju, Hàn Quốc. Đây không phải là một chuyến tham quan, mà là một cuộc hành hương cuối cùng. Đích đến của ông là Khu phi quân sự (DMZ), một nơi mà ông khao khát được vượt qua chỉ một lần duy nhất để trở về Bắc Triều Tiên, nơi ông gọi là “quê hương của lý tưởng”.
Nhưng cánh cửa cuối cùng đã khép lại. Giữa vòng vây của các nhân viên an ninh, yêu cầu của ông đã bị từ chối. Giấc mơ được chôn cất bên cạnh những người đồng đội năm xưa đã tan vỡ ngay tại lằn ranh chia cắt hai miền Triều Tiên. Đối với thế giới, đây là một vấn đề an ninh quốc gia. Đối với ông Ahn, đó là bi kịch của cả một cuộc đời.
“Tôi nhớ miền Bắc, thật không thể chịu nổi,” ông nói trong nỗi đau đớn, tay vẫn nắm chặt lá cờ Bắc Triều Tiên. “Tôi muốn được chôn cất ở vùng đất tự do.”
Vì sao một cụ ông 95 tuổi lại coi Hàn Quốc là “nhà tù khổng lồ”?
Để hiểu được nỗi khát khao cháy bỏng của ông Ahn, phải quay ngược lại gần một thế kỷ, về thời điểm ông sinh ra trên đảo Ganghwa năm 1930, dưới ách đô hộ của Nhật Bản. Tuổi thơ của ông là chuỗi ngày biến động, chứng kiến anh trai bị ép lính cho Nhật, người khác thì đào ngũ.
Năm 1945, khi Nhật đầu hàng, cậu thiếu niên 15 tuổi Ahn không cảm thấy niềm vui giải phóng. Thay vào đó, ông cảm thấy bị phản bội khi Tướng Douglas MacArthur đặt miền Nam Triều Tiên dưới sự kiểm soát của quân đội Mỹ. Đối với ông, đó không phải là giải phóng, mà là một hình thức chiếm đóng mới.
“Khi nhìn vào bản tuyên ngôn, tôi nhận ra rằng chúng tôi chưa được giải phóng,” ông nhớ lại. “Đó là lý do tại sao tôi khởi xướng các phong trào chống Mỹ.”
Lý tưởng đó đã dẫn lối cho ông gia nhập Quân đội Nhân dân Triều Tiên vào năm 1952 với vai trò tình báo viên. Cuộc chiến huynh đệ tương tàn đã định hình phần đời còn lại của ông.
42 năm tù đày: Điều gì đã tôi luyện nên một niềm tin không thể lay chuyển?
Năm 1953, khi hiệp định đình chiến được ký kết, Ahn Hak-sop bị bắt và trở thành một tù binh chiến tranh. Ông là người duy nhất trong đơn vị 10 người còn sống sót. Tại Hàn Quốc, ông được trao một lựa chọn: ký vào văn bản từ bỏ lý tưởng cộng sản và miền Bắc để được ân xá.
Ông đã từ chối.
Cái giá cho sự kiên định đó là 42 năm và 6 tháng trong tù. Ông mô tả đó là khoảng thời gian địa ngục, với những cuộc tra tấn tàn bạo cả về thể chất lẫn tinh thần. Họ đánh đập ông, dìm ông trong nước lạnh và thậm chí đưa ông về gặp lại các chị gái, những người đã khóc lóc van xin ông từ bỏ đức tin của mình. Nhưng ông vẫn không khuất phục.
Năm 1995, ông được ân xá, nhưng cảm giác tự do chưa bao giờ trọn vẹn. Ông mô tả khoảnh khắc đó là sự chuyển giao từ “một nhà tù nhỏ và khép kín sang một nhà tù mở và rộng lớn”, nơi ông vẫn bị cảnh sát theo dõi chặt chẽ.
Năm 2000, một cơ hội vàng mở ra khi Hàn Quốc cho phép 63 tù nhân chính trị không cải đạo được hồi hương về miền Bắc. Tên ông Ahn có trong danh sách, nhưng ông đã đưa ra một quyết định đau đớn là ở lại. Lý do của ông mang nặng một “sứ mệnh”:
“Tôi đến đây, đến một ‘thuộc địa’ của Hoa Kỳ… chiến đấu chống lại Hoa Kỳ, nhưng tôi không thể làm gì được và chỉ phải ngồi tù. Làm sao tôi có thể quay về trong sự hổ thẹn? Nếu tôi muốn hét lên ‘Mỹ cút đi’, tôi phải làm từ đây, chứ không phải từ miền Bắc.”
Ước nguyện cuối cùng bị từ chối: Khi ý chí cá nhân đối đầu lịch sử
Giờ đây, khi sức khỏe đã cạn kiệt, ông Ahn chỉ còn một mong muốn duy nhất: được chết trên mảnh đất mà ông đã chiến đấu để bảo vệ. Ông sống trong một ngôi nhà khiêm tốn chỉ cách biên giới vài cây số, những bức tường phủ đầy hình ảnh và áp phích về Bắc Triều Tiên, tấm thảm chùi chân là một lá cờ Mỹ.
Nhưng ước nguyện của ông đã vấp phải bức tường lạnh lùng của thực tại. Chính phủ Hàn Quốc viện dẫn luật an ninh quốc gia và việc Bình Nhưỡng đã cắt đứt mọi kênh liên lạc từ năm 2023, khiến việc đàm phán hồi hương trở nên bất khả thi.
Sau khi bị từ chối, cụ ông 95 tuổi lảo đảo bước lên một chiếc xe cứu thương đang chờ sẵn. Chuyến đi cuối cùng của đời ông không phải là hành trình trở về quê hương lý tưởng, mà là một chuyến đi trong sự tuyệt vọng. Câu chuyện của Ahn Hak-sop là một minh chứng đau đớn rằng dù 7 thập kỷ đã trôi qua, cuộc chiến trên Bán đảo Triều Tiên vẫn chưa bao giờ thực sự kết thúc, và những vết sẹo của nó vẫn tiếp tục chia cắt số phận con người.
