Dự thảo thông tư mới về khen thưởng, kỷ luật học sinh thay thế Thông tư 08/1988 với nhiều thay đổi về nguyên tắc, hình thức và cách xử lý vi phạm.
Ngày 8/5/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố Dự thảo Thông tư mới quy định về công tác khen thưởng và kỷ luật học sinh để lấy ý kiến rộng rãi đến hết ngày 6/7/2025. Thông tư này sẽ thay thế Thông tư số 08 ban hành từ năm 1988, đánh dấu bước điều chỉnh đáng kể trong việc đánh giá, xử lý hành vi cũng như động viên học sinh ở các cấp học phổ thông.
Dự thảo mới áp dụng cho học sinh các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, các trường phổ thông liên cấp, dân tộc nội trú, dân tộc bán trú, trường chuyên, năng khiếu, trung tâm giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, trường trung cấp và cao đẳng có giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông. Đồng thời, các quy định cũng được áp dụng đối với người đứng đầu cơ sở giáo dục, phụ huynh, người giám hộ và các tổ chức liên quan.
Những điểm mới trong hình thức khen thưởng
So với Thông tư số 08 trước đây quy định 7 hình thức khen thưởng, dự thảo thông tư mới rút gọn thành 5 hình thức chính gồm:
Tuyên dương trước lớp: áp dụng với học sinh có hành vi tích cực, lan tỏa ảnh hưởng tốt trong lớp hoặc có tiến bộ rõ rệt. Giáo viên chủ nhiệm có quyền quyết định.
Tuyên dương trước toàn trường: dành cho học sinh có thành tích nổi bật hoặc hành vi gương mẫu có sức lan tỏa trong phạm vi trường.
Giấy khen của Hiệu trưởng: áp dụng với học sinh đạt kết quả tốt trong học tập, có đóng góp cho lớp, trường hoặc các hoạt động thi đua.
Thư khen: ghi nhận những học sinh có thành tích đột xuất, vượt khó, hoặc tiến bộ đáng kể.
Hình thức khen thưởng khác: do cơ sở giáo dục, cơ quan, tổ chức quyết định, đảm bảo kịp thời động viên và phù hợp với đặc điểm thực tế.
Đáng chú ý, quy định mới đề cao sự minh bạch, công bằng và tính kịp thời trong việc khen thưởng, đồng thời tăng vai trò của giáo viên chủ nhiệm và hội đồng trường trong quá trình đề xuất, xét chọn và tổ chức tuyên dương.
Thay đổi lớn trong nguyên tắc và hình thức kỷ luật
Dự thảo lần này cũng thể hiện bước chuyển hướng từ hình thức xử phạt nặng nề sang giáo dục tích cực, lấy yếu tố phát triển nhân cách và quyền lợi học sinh làm trung tâm.
Khác với 5 hình thức kỷ luật trước đây như khiển trách trước lớp, đuổi học một tuần hay một năm – trong đó nhiều hình thức bị lưu vào học bạ, dự thảo mới quy định các biện pháp kỷ luật mang tính hỗ trợ và không ảnh hưởng đến hồ sơ học sinh tiểu học. Các biện pháp cụ thể như sau:
Với học sinh tiểu học: chỉ áp dụng nhắc nhở và yêu cầu xin lỗi.
Với học sinh trung học: áp dụng các biện pháp gồm nhắc nhở, phê bình, viết bản tự kiểm điểm.
Ngoài ra, dự thảo còn phân loại vi phạm theo ba mức độ dựa trên tác động của hành vi:
Mức độ 1: tác hại đến bản thân học sinh;
Mức độ 2: ảnh hưởng tiêu cực trong phạm vi nhóm/lớp;
Mức độ 3: ảnh hưởng tiêu cực trong toàn trường.
Cùng với đó, các hoạt động hỗ trợ như tư vấn, theo dõi tiến bộ, phối hợp với gia đình, tổ chức hoạt động khắc phục cũng được quy định rõ nhằm giúp học sinh có cơ hội sửa sai và phát triển tích cực.
Tăng trách nhiệm từ nhà trường đến gia đình
Một điểm đáng chú ý là dự thảo thông tư đã phân định rõ vai trò và trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức trong công tác khen thưởng – kỷ luật. Cụ thể:
Hiệu trưởng: tổ chức phổ biến, tuyên truyền, chỉ đạo triển khai đúng quy định.
Hội đồng trường: xây dựng quy định cụ thể về các mức thưởng, xét chọn học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm: chủ động theo dõi, đề xuất hình thức khen thưởng hoặc kỷ luật, đồng thời phối hợp với phụ huynh để quản lý học sinh.
Gia đình học sinh: được yêu cầu tích cực phối hợp cùng nhà trường trong công tác giáo dục và hỗ trợ học sinh.
Bên cạnh đó, các sở giáo dục, UBND các cấp và Bộ GD&ĐT cũng được phân quyền cụ thể trong công tác kiểm tra, chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện.
Việc thay thế thông tư cũ sau gần bốn thập kỷ là điều cần thiết trong bối cảnh hệ thống giáo dục ngày càng đổi mới, lấy học sinh làm trung tâm và hướng đến sự phát triển toàn diện. Những điểm điều chỉnh trong dự thảo lần này hứa hẹn sẽ góp phần tạo nên một môi trường giáo dục kỷ cương – nhân văn – sáng tạo.
