Tổng thống Trump áp thuế hàng hóa Ấn Độ thêm 25% do mua dầu Nga, giáng đòn kép vào New Delhi và đẩy cuộc khủng hoảng thương mại song phương lên mức báo động.
Mối quan hệ vốn đã mong manh giữa Mỹ và Ấn Độ vừa phải nhận thêm một cú sốc. Chỉ một tuần sau khi tuyên bố áp thuế 25% lên hàng hóa Ấn Độ, Tổng thống Donald Trump tiếp tục tung ra đòn trừng phạt thứ hai, bổ sung thêm 25% thuế nữa vì lý do New Delhi mua dầu của Nga.
Sắc lệnh hành pháp được công bố vào ngày 6 tháng 8 đã chính thức đẩy căng thẳng thương mại song phương lên đỉnh điểm, đặt chính quyền Thủ tướng Narendra Modi vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Mức thuế mới dự kiến sẽ có hiệu lực sau ba tuần, cộng dồn vào mức thuế đã được thông báo trước đó.
Giới phân tích nhận định, đây là cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong quan hệ Mỹ – Ấn nhiều năm qua, chôn vùi những hy vọng được gieo mầm từ chuyến thăm cấp cao của Thủ tướng Modi tới Washington hồi tháng 2.
Tại sao ông Trump leo thang với một “người bạn”?
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump không ngần ngại chỉ trích gay gắt, dù vẫn gọi Ấn Độ là “bạn”. Theo ông, lý do cho hành động quyết liệt này đến từ hai phía.
Thứ nhất, ông cho rằng chính sách thương mại của Ấn Độ cực kỳ “khó chịu”. Ông viết: “Trong nhiều năm qua, chúng ta giao thương rất ít với họ vì mức thuế quan của họ quá cao, thuộc hàng cao nhất thế giới, và họ còn áp dụng những rào cản thương mại phi tiền tệ khắt khe, gây khó chịu nhất trong số các quốc gia”.
Thứ hai, và cũng là nguyên nhân trực tiếp cho đòn thuế mới nhất, là việc Ấn Độ duy trì quan hệ năng lượng và quân sự với Nga. Ông Trump nhấn mạnh Ấn Độ mua phần lớn thiết bị quân sự và là khách hàng mua năng lượng lớn nhất của Nga, cùng với Trung Quốc. Động thái này được xem là đi ngược lại với áp lực mà Washington đang tạo ra với Moscow.
Từ hy vọng đến bế tắc
Điều đáng nói là chỉ vài tháng trước, hai bên vẫn còn đang theo đuổi một cách tiếp cận hòa dịu. Chính quyền Thủ tướng Modi đã nỗ lực điều chỉnh cơ cấu thuế quan và đưa ra nhiều nhượng bộ về thương mại cũng như nhập cư để làm hài lòng Washington. Ấn Độ là một trong những quốc gia đầu tiên khởi động đàm phán thương mại với chính quyền Trump sau chuyến thăm của ông Modi.
Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã nhanh chóng rơi vào bế tắc. Theo hãng tin Bloomberg, những bất đồng không thể hòa giải trong các lĩnh vực nhạy cảm như nông nghiệp đã khiến New Delhi dần chuyển sang lập trường cứng rắn hơn. Sự thất bại trong đối thoại đã mở đường cho các hành động trừng phạt đơn phương từ Nhà Trắng.
Sắc lệnh mới vẫn giữ một số miễn trừ cho các mặt hàng đã có chính sách thuế riêng như thép, nhôm và các lĩnh vực nhạy cảm như dược phẩm. Dù vậy, tác động của đòn thuế kép này được dự báo sẽ vô cùng lớn, không chỉ làm tê liệt hơn nữa quan hệ song phương mà còn có nguy cơ len lỏi vào giá cả tiêu dùng tại chính nước Mỹ.
