Pháp và Italy từ chối tham gia kế hoạch mua vũ khí Mỹ để viện trợ Ukraine, nhằm ưu tiên ngành công nghiệp quốc phòng nội khối và ứng phó với áp lực ngân sách.
Theo các nguồn tin từ giới chức châu Âu ngày 16/7, Pháp và Italy đã quyết định không tham gia sáng kiến do NATO đề xuất, trong đó các nước châu Âu sẽ sử dụng ngân sách để mua vũ khí từ Mỹ và viện trợ cho Ukraine. Lý do chính được đưa ra là hai nước muốn tập trung phát triển ngành công nghiệp quốc phòng trong nước, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Mỹ.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang theo đuổi chiến lược đẩy mạnh sản xuất và tiêu dùng vũ khí nội khối như một phần trong kế hoạch tăng cường năng lực tự chủ quốc phòng của châu Âu. Điều này diễn ra trong bối cảnh Pháp phải đối mặt với áp lực tài chính ngày càng tăng và nhu cầu mở rộng ngân sách quốc phòng trong thời kỳ hậu đại dịch và bất ổn toàn cầu.
Tương tự, Italy cũng thể hiện lập trường không ủng hộ việc mua vũ khí Mỹ trực tiếp. Thay vào đó, Rome muốn dồn nguồn lực cho các chương trình hợp tác sản xuất vũ khí với các quốc gia châu Âu, đặc biệt là Pháp, như hệ thống phòng không tầm xa SAMP/T từng được chuyển giao cho Ukraine. Bộ Quốc phòng Italy nhấn mạnh rằng quyết định này không phản ánh sự suy giảm hỗ trợ đối với Kiev, mà là lời kêu gọi tìm kiếm phương án hiệu quả và bền vững hơn.
Dù không tham gia mua vũ khí Mỹ, Italy vẫn để ngỏ khả năng đóng góp vào hoạt động vận chuyển vũ khí tới Ukraine theo đề xuất khác từ NATO. Chính phủ nước này đã phát đi tín hiệu rõ ràng rằng sẽ không “né tránh trách nhiệm” trong nỗ lực viện trợ cho quốc gia Đông Âu này.
Trong khi đó, một số quốc gia khác tại châu Âu như Anh, Hà Lan và các nước Bắc Âu đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với sáng kiến mua vũ khí Mỹ để viện trợ Ukraine. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng ủng hộ sáng kiến này, cho rằng đây là một phần trong chiến lược gia tăng sức ép đối với Moskva nhằm thúc đẩy quá trình đàm phán hòa bình.
Đáng chú ý, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski đưa ra quan điểm rằng thay vì để người dân châu Âu phải gánh chi phí vũ khí cho Ukraine, NATO nên ưu tiên sử dụng các tài sản của Nga đang bị phong tỏa ở phương Tây. Lập luận này nhận được sự hưởng ứng từ nhiều nghị sĩ châu Âu trong bối cảnh cuộc chiến kéo dài đang gây sức ép tài chính lên các chính phủ khu vực.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump – người đang chủ trương giảm vai trò tài chính của Mỹ trong các cuộc khủng hoảng quốc tế – đề xuất NATO đứng ra điều phối, còn các nước thành viên sẽ là bên chi trả và mua vũ khí từ Mỹ để chuyển giao cho Ukraine. Cách tiếp cận này được xem là một hình thức viện trợ gián tiếp, giúp Washington tránh bị xem là “gánh vác quá mức” vai trò trong cuộc chiến ở Đông Âu, đồng thời khuyến khích các đồng minh châu Âu chia sẻ trách nhiệm an ninh khu vực.
Sự chia rẽ trong nội bộ NATO về cách thức hỗ trợ Ukraine tiếp tục cho thấy những thách thức trong việc duy trì đồng thuận lâu dài trong một cuộc chiến có nhiều tầng nấc địa chính trị và kinh tế phức tạp. Với áp lực ngân sách tăng cao và ưu tiên tự lực quốc phòng, châu Âu đang đối mặt với bài toán cân bằng giữa nghĩa vụ quốc tế và năng lực nội tại.
