Kháng sinh mới saarvienin A từ vi khuẩn ở Trung Quốc cho thấy hiệu quả cao với siêu vi khuẩn kháng methicillin, vancomycin và daptomycin.
Các cụm vi khuẩn phát triển trên đĩa thí nghiệm kết hợp với bột sắt. Ảnh: Adrian Lange/Bapt
Một nhóm nhà khoa học quốc tế vừa phát hiện một loại kháng sinh hoàn toàn mới, có tên là saarvienin A, với tiềm năng chống lại các chủng vi khuẩn kháng thuốc – mối đe dọa đang ngày càng nghiêm trọng đối với sức khỏe toàn cầu. Loại kháng sinh này được chiết xuất từ một chủng vi khuẩn hiếm thuộc chi Amycolatopsis, được phát hiện tại khu mỏ Bayan Obo ở Nội Mông, Trung Quốc – nơi nổi tiếng có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới.
Vi khuẩn Amycolatopsis vốn đã được biết đến với khả năng tạo ra các hợp chất kháng sinh mạnh như vancomycin. Tuy nhiên, phát hiện mới lần này đã gây ấn tượng mạnh với cộng đồng khoa học nhờ vào tính chất hoàn toàn mới của hợp chất saarvienin A – một glycopeptide chưa từng được biết đến trước đây.
“Chúng tôi vô cùng hào hứng khi nhận thấy cấu trúc hóa học của saarvienin A hoàn toàn khác biệt so với các kháng sinh đã biết. Điều này có thể giúp nó vượt qua hàng rào kháng thuốc mà nhiều siêu vi khuẩn đang sở hữu,” ông Jaime Felipe Guerrero-Garzón, nhà khoa học từ Đại học Vienna, chia sẻ.
Trong thử nghiệm, saarvienin A cho thấy hiệu quả ấn tượng khi tiêu diệt các chủng vi khuẩn Gram dương, đặc biệt là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) – thủ phạm gây ra nhiều ca nhiễm trùng nghiêm trọng tại bệnh viện. Điều đáng chú ý là loại kháng sinh này có khả năng kháng lại các vi khuẩn vốn đã phát triển đề kháng với những kháng sinh mạnh hiện nay như methicillin, vancomycin và daptomycin.
Tuy phát hiện này được đánh giá là một bước tiến lớn, nhóm nghiên cứu vẫn nhấn mạnh đây mới chỉ là bước khởi đầu. Trong giai đoạn tiếp theo, các nhà khoa học sẽ tiếp tục phân tích sâu hơn về cơ chế hoạt động, độ an toàn và hiệu quả của saarvienin A để đánh giá khả năng phát triển thành thuốc điều trị chính thức dành cho con người.
“Kháng sinh mới chỉ là nền móng. Thách thức tiếp theo là tối ưu hóa hợp chất này để có thể trở thành ứng viên tiềm năng trong điều trị lâm sàng,” theo giáo sư Sergey B. Zotchev từ Đại học Vienna.
Sự xuất hiện của những “siêu vi khuẩn” – tức là các vi khuẩn có khả năng kháng lại nhiều loại kháng sinh cùng lúc – đang đặt ngành y tế toàn cầu trước thách thức lớn. Việc sử dụng kháng sinh tràn lan và không đúng chỉ định là nguyên nhân chính khiến khả năng kháng thuốc của vi khuẩn tăng mạnh. Kết quả là nhiều trường hợp nhiễm trùng thông thường hiện nay đã trở nên khó kiểm soát.
Theo thống kê của năm 2019, vi khuẩn kháng thuốc đã gây ra 1,27 triệu ca tử vong trên toàn cầu, và con số này được dự báo có thể lên tới 8,22 triệu ca mỗi năm vào năm 2050 nếu không có các biện pháp can thiệp hữu hiệu.
Trong bối cảnh đó, những khám phá như saarvienin A không chỉ mang lại hy vọng mà còn góp phần tái định hình chiến lược chống vi khuẩn kháng thuốc, đặc biệt trong bối cảnh mà các lựa chọn điều trị hiện có đang dần mất hiệu quả.
