Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi giúp người nước ngoài dễ dàng nhập quốc tịch hơn, cho phép giữ quốc tịch gốc trong một số trường hợp đặc biệt.
Sáng ngày 24 tháng 6, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người có nguyện vọng nhập hoặc trở lại quốc tịch Việt Nam. Theo quy định mới, điều kiện đối với người nước ngoài hoặc người không quốc tịch được đơn giản hóa đáng kể.
Cụ thể, cá nhân xin nhập quốc tịch chỉ cần có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Trong trường hợp người chưa thành niên làm thủ tục theo cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, yêu cầu này được miễn trừ. Những người xin nhập quốc tịch vẫn phải cam kết tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng văn hóa và phong tục tập quán của Việt Nam, có khả năng sử dụng tiếng Việt đủ để hòa nhập và thường trú tại Việt Nam ít nhất 5 năm, đồng thời chứng minh khả năng tự đảm bảo cuộc sống.
Tuy nhiên, các điều kiện về thời gian cư trú, khả năng kinh tế và ngôn ngữ sẽ được miễn cho các đối tượng có mối quan hệ huyết thống với công dân Việt Nam như vợ, chồng, con, cha mẹ, ông bà; hoặc những người có đóng góp đặc biệt cho đất nước hoặc có lợi ích thiết thực với Nhà nước.
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, việc sửa đổi lần này không chỉ mở rộng cánh cửa cho các nhà đầu tư, chuyên gia, nhà khoa học quốc tế mà còn tăng khả năng thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, người nhập quốc tịch Việt Nam có thể giữ quốc tịch nước ngoài nếu có thân nhân là công dân Việt Nam và được Chủ tịch nước cho phép. Trường hợp người xin nhập tịch cư trú ở nước ngoài, hồ sơ có thể nộp tại các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam.
Một điểm mới đáng chú ý là việc quy định về tên gọi khi nhập quốc tịch. Người làm đơn có thể chọn tên thuần Việt hoặc tên tiếng dân tộc thiểu số của Việt Nam. Nếu có yêu cầu giữ quốc tịch gốc, họ có thể sử dụng tên ghép giữa tên Việt Nam và tên nước ngoài. Tên này sẽ được ghi rõ trong quyết định nhập quốc tịch.
Trước đó, trong quá trình thảo luận, một số đại biểu Quốc hội đã đề xuất không nên bắt buộc người nhập tịch phải đổi sang tên Việt hoàn toàn. Thay vào đó, nên cho phép sử dụng tên gốc hoặc phiên âm phù hợp để đảm bảo yếu tố hội nhập quốc tế.
Về quản lý công chức, viên chức và các chức danh trong hệ thống chính trị, Luật mới khẳng định yêu cầu “chỉ có một quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam” đối với các cá nhân giữ chức vụ trong Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội. Riêng nhóm công chức, viên chức, luật cho phép giữ hai quốc tịch trong những trường hợp đặc biệt vì lợi ích quốc gia, với điều kiện không gây phương hại đến an ninh, lợi ích quốc gia và vẫn phải thường trú trong nước. Chính phủ được giao trách nhiệm cụ thể hóa quy định này trong các văn bản hướng dẫn thi hành.
Việc thông qua Luật sửa đổi Luật Quốc tịch Việt Nam không chỉ phản ánh tinh thần cải cách hành chính và hội nhập quốc tế của Việt Nam, mà còn thể hiện sự cởi mở và linh hoạt trong tiếp cận nguồn nhân lực toàn cầu, tạo hành lang pháp lý minh bạch và dễ tiếp cận hơn cho người nước ngoài có nhu cầu gắn bó lâu dài với đất nước.