Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi, siết vốn ảo và doanh nghiệp ma, hướng đến minh bạch thị trường và chống rửa tiền.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đọc báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), ngày 9/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Chính phủ đề xuất sửa đổi Luật Doanh nghiệp nhằm siết vốn ảo và doanh nghiệp ma
Ngày 9/5, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), trong đó đáng chú ý là đề xuất bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi, nhằm nâng cao tính minh bạch và ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp ma, tăng vốn ảo.
Theo dự thảo, “chủ sở hữu hưởng lợi” được định nghĩa là cá nhân thực tế sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp từ 25% vốn điều lệ trở lên, hoặc người có quyền hưởng trên 25% lợi nhuận, hay là cá nhân cuối cùng nắm quyền kiểm soát doanh nghiệp. Việc xác định rõ danh tính chủ sở hữu hưởng lợi là bước đi cần thiết để phục vụ công tác hậu kiểm và quản lý rủi ro.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng, cho biết các quy định mới không chỉ góp phần ngăn ngừa hành vi núp bóng góp vốn, thao túng công ty để trục lợi trái pháp luật, mà còn là yêu cầu cấp thiết khi Việt Nam đang nằm trong “danh sách xám” của FATF (Lực lượng đặc nhiệm tài chính chống rửa tiền). Việc cải thiện cơ chế giám sát thông tin về chủ sở hữu thực chất được xem là điều kiện để Việt Nam gỡ bỏ cảnh báo quốc tế, từ đó duy trì ổn định dòng vốn FDI và khả năng giao dịch tài chính toàn cầu.
Đáng chú ý, dự thảo luật lần này còn bổ sung các biện pháp siết chặt quản lý sau đăng ký kinh doanh đối với UBND cấp tỉnh, đồng thời đặt ra chế tài mạnh hơn với doanh nghiệp khai khống vốn điều lệ, không góp đủ vốn theo cam kết hay sử dụng vốn ảo để thổi phồng năng lực tài chính.
Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhận định việc yêu cầu kê khai thông tin chủ sở hữu hưởng lợi là cần thiết. Tuy nhiên, ông đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ và quy định rõ ràng về nhóm đối tượng phải kê khai, đồng thời tận dụng cơ sở dữ liệu sẵn có để tránh tăng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Từng có nhiều ý kiến lo ngại rằng việc đăng ký vốn điều lệ hiện nay quá dễ dãi, tạo điều kiện cho không ít doanh nghiệp “tăng vốn ảo” nhằm phục vụ mục tiêu khác như trở thành công ty đại chúng hoặc tạo vỏ bọc cho hành vi gian lận. Do đó, giới chuyên gia đề xuất cần kiểm tra năng lực tài chính ngay từ khâu đăng ký, bao gồm minh chứng tài sản, hồ sơ định giá… Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, các yêu cầu này có thể làm tăng gánh nặng thủ tục và mâu thuẫn với nỗ lực đơn giản hóa hành chính của Chính phủ.
Một nội dung mới đáng chú ý khác trong dự luật là điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Cụ thể, doanh nghiệp sẽ chỉ được phát hành nếu tổng nợ phải trả không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu, căn cứ theo báo cáo tài chính gần nhất. Quy định này không áp dụng với doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu theo dự án, tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán, bảo hiểm và quản lý quỹ.
Dự kiến, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) vào ngày 10/5, và thảo luận tại hội trường vào ngày 20/5 tới. Nếu được thông qua, đây sẽ là bước cải cách quan trọng nhằm lập lại trật tự thị trường, nâng cao trách nhiệm doanh nghiệp, và củng cố lòng tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước.
