Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định nếu nhà đầu tư có tiềm lực tài chính và hiệu quả kinh doanh, không nhất thiết phải có kinh nghiệm để tham gia dự án.
Tại tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngày 31/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh cần phân định rõ tiêu chuẩn giữa nhà đầu tư và nhà thầu. Ông khẳng định, chỉ cần có năng lực tài chính vững vàng và khả năng tạo ra lợi nhuận, các nhà đầu tư hoàn toàn có thể tham gia vào bất kỳ lĩnh vực nào, bất kể có kinh nghiệm hay không.
Thủ tướng nhấn mạnh rằng, hiện có tình trạng các cơ quan quản lý đặt ra yêu cầu bắt buộc nhà đầu tư phải có kinh nghiệm trong ngành nghề cụ thể thì mới được phép đầu tư, điều này không cần thiết và đang gây ách tắc hành chính. “Nhà đầu tư có tiền thì có thể đầu tư vào bất kỳ lĩnh vực nào, miễn là hiệu quả và có lãi”, Thủ tướng phát biểu, đồng thời đưa ví dụ, doanh nghiệp có thể được yêu cầu có tối thiểu 2 tỷ USD để đầu tư vào lĩnh vực casino, nhưng không nhất thiết phải từng kinh doanh loại hình này, bởi họ có thể thuê chuyên gia, nhà thầu có năng lực quản lý.
Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị triển khai một loạt dự án hạ tầng lớn, điển hình như đường sắt cao tốc Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư lên tới 67 tỷ USD. Các doanh nghiệp tư nhân như VinSpeed, Thaco hay Hòa Phát dù chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực đường sắt nhưng vẫn bày tỏ quyết tâm tham gia dự án và đầu tư sản xuất thiết bị nội địa.
Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn CMC, khẳng định các doanh nghiệp tư nhân lớn trong nước hoàn toàn có khả năng đảm nhận các dự án hạ tầng quy mô quốc gia nếu được tạo điều kiện, đồng thời đề xuất liên doanh trong nước để giảm phụ thuộc vào nhà thầu ngoại.
Tại buổi đối thoại, nhiều ý kiến đại diện cho các tập đoàn lớn như Hòa Phát cũng đề xuất Chính phủ nên cụ thể hóa tỷ lệ sử dụng sản phẩm trong nước trong các dự án đầu tư công, ví dụ như quy định ít nhất 70% vật liệu, thiết bị sử dụng cho đường cao tốc phải là hàng Việt Nam.
Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Hòa Phát, nhận định dự án đường sắt cao tốc là “thời cơ nghìn năm” để phát triển công nghiệp trong nước. “Nếu chỉ muốn làm nhanh, thì gọi thầu nước ngoài là xong. Nhưng nếu muốn bảo vệ và phát triển ngành đường sắt Việt Nam, thì phải ưu tiên sản xuất nội địa”, ông nói.
Nghị quyết 68 vừa được Bộ Chính trị thông qua đầu tháng 5/2025, lần đầu xác định khu vực kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Theo mục tiêu, đến năm 2030, cả nước cần đạt 2 triệu doanh nghiệp, trong đó ít nhất 20 tập đoàn có khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, hiện chỉ có khoảng 1 triệu doanh nghiệp hoạt động, phần lớn có quy mô nhỏ, và khả năng tiếp cận vốn, đất đai, nhân lực còn nhiều hạn chế.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận, các doanh nghiệp vừa và nhỏ – dù chiếm 98% tổng số – chỉ tiếp cận được chưa đến 20% dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng. Khó khăn tiếp cận tài chính, thủ tục hành chính rườm rà và thiếu công cụ quản trị là những rào cản lớn khiến khu vực tư nhân chưa phát triển tương xứng.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, ông Nguyễn Văn Thân, kiến nghị Chính phủ miễn thuế thu nhập trong ba năm đầu sau khi hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ chi phí thành lập, tư vấn pháp lý và phát triển ứng dụng kế toán miễn phí giúp họ tuân thủ pháp luật dễ dàng hơn.
Tổng giám đốc Vinamilk, bà Mai Kiều Liên, thì đề nghị các cơ quan nhà nước cần có cơ chế xử lý nhanh các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp: “Phải có mốc thời gian cụ thể cho từng cấp xử lý, để doanh nghiệp không phải chờ đợi vô thời hạn”.
Về phía Chính phủ, Thủ tướng nhấn mạnh các cơ quan cần chuyển từ tư duy hành chính sang phục vụ, đồng hành cùng doanh nghiệp. Ông yêu cầu mọi phản ánh của doanh nghiệp phải được phản hồi rõ ràng trong tối đa hai tuần, không được im lặng hay kéo dài.
Ngoài ra, Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cho Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan phải thường xuyên rà soát và điều chỉnh các chính sách tiền tệ, tín dụng, thuế, phí và nguyên vật liệu để hỗ trợ hiệu quả hơn cho doanh nghiệp.
“Người mới ốm thì chữa dễ, để nặng rồi sẽ mất nhiều thời gian, chi phí và công sức hơn”, ông ví von, nhấn mạnh sự cần thiết phải xử lý nhanh, kịp thời các vấn đề của cộng đồng doanh nghiệp – vốn được coi là xương sống của nền kinh tế quốc gia.
