Tổng thống Donald Trump tạm lùi thời hạn áp thuế thương mại để các quốc gia, đặc biệt là EU, hoàn tất đàm phán nhằm tránh làn sóng thuế quan “có đi có lại”.
Trong bối cảnh áp lực gia tăng từ các cam kết thương mại toàn cầu, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố ba trong số 200 thỏa thuận thương mại mà ông từng cam kết hoàn tất – với Trung Quốc, Anh và Việt Nam – đồng thời gia hạn thời hạn áp dụng thuế quan cao đối với các nước chưa đạt thỏa thuận.
Ngày 9/7, đánh dấu thời hạn cuối cùng ban đầu để các nước ký kết thỏa thuận thương mại hoặc đối mặt với mức thuế quan “có đi có lại” do Trump đề xuất. Tuy nhiên, theo CNN, Tổng thống đã quyết định lùi thời hạn sang ngày 1/8, nhằm tạo thêm cơ hội đàm phán, đặc biệt với Liên minh châu Âu (EU) – đối tác đang tiến gần đến một thỏa thuận khung quan trọng với Mỹ.
Đàm phán với EU bước vào giai đoạn quyết định
Theo các quan chức cấp cao của cả hai phía, Mỹ và EU đang tiến gần đến một hiệp định thương mại khung, bao gồm mức thuế nhập khẩu 10% và mở đường cho các cuộc đàm phán sâu rộng hơn. Một trong những điểm then chốt đang được đàm phán là mức thuế 25% mà Mỹ áp lên ô tô và 50% với thép – các lĩnh vực nhạy cảm với châu Âu.
Các nhà đàm phán EU cũng cam kết sẽ tăng đáng kể lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trong các lĩnh vực năng lượng và quốc phòng. Tuy nhiên, nếu không đạt thỏa thuận trước ngày 1/8, EU tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp trả đũa thương mại lên hàng tỷ USD giá trị xuất khẩu của Mỹ.
“Nếu không đạt được thỏa thuận nào trước thời hạn đã nêu, EU sẵn sàng kích hoạt các biện pháp đối phó có mục tiêu và tương xứng để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình”, Bộ trưởng châu Âu Đan Mạch Marie Bjerre phát biểu tại Nghị viện châu Âu.
Các đối tác thương mại khác: Áp lực và giằng co
Bên cạnh EU, một số quốc gia khác cũng đang tiến gần đến thỏa thuận với Mỹ. Indonesia, Thái Lan, Campuchia và Brazil đã đẩy nhanh đàm phán trong những tuần gần đây, trong khi Ấn Độ – được xem là đối tác tiềm năng lớn – đang tỏ ra cứng rắn hơn, đặc biệt sau khi Trump đe dọa áp thuế 10% lên các nước thuộc nhóm BRICS.
Hàn Quốc và Nhật Bản – hai đồng minh quan trọng của Mỹ – lại trở thành điểm nóng bất ngờ. Bức thư thuế quan 25% mà Trump gửi tới hai nước này trong tuần này đã làm chệch hướng các thỏa thuận đang gần đạt được, nhất là khi thuế ô tô là vấn đề mấu chốt. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đã bày tỏ “tiếc nuối sâu sắc” và chỉ trích việc áp đặt thêm thuế là hành động không phù hợp trong bối cảnh hai nước vẫn đang đối thoại tích cực.
Trong khi đó, các đối tác thương mại nước ngoài nhiều lần phàn nàn rằng phía Mỹ không đưa ra định hướng rõ ràng cho hình thức của bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào – một yếu tố khiến tiến trình đàm phán bị đình trệ. Đặc biệt, việc Trump áp dụng hoặc đe dọa áp dụng thuế quan theo ngành đối với các mặt hàng chiến lược như ô tô, dược phẩm và thép đã trở thành rào cản lớn.
Trump giữ thế chủ động trong chiến lược thương mại
Trong nội các ngày 8/7, Trump tuyên bố những đe dọa thuế quan của ông đã buộc các quốc gia phải ngồi vào bàn đàm phán, nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng các đề xuất từ phía họ “không thể chấp nhận được”. Ông nêu rõ: “Chúng tôi không phải là kẻ cứng rắn, nhưng đã đến lúc nước Mỹ cần ngừng bị lừa dối và bắt đầu thu lại giá trị xứng đáng.”
Để tạo áp lực, Trump đã chính thức gửi một loạt thư thông báo mức thuế mới, bao gồm thuế 25% lên Nhật Bản và Hàn Quốc, cùng với cảnh báo sẽ tiếp tục áp thuế lên các đối tác chưa đạt thỏa thuận.
Chiến lược thương mại “gây sức ép trước, đàm phán sau” của Trump đang tạo nên các phản ứng trái chiều: vừa giúp Mỹ tăng đòn bẩy trong đàm phán, vừa khiến nhiều đối tác tỏ ra mất kiên nhẫn, thậm chí chuẩn bị các bước đáp trả.
Tuy nhiên, một số thỏa thuận có thể được công bố trong vài ngày tới, với EU nhiều khả năng sẽ là đối tác tiếp theo đạt được hiệp định khung với Mỹ – đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc thương mại toàn cầu của Tổng thống Donald Trump.