TP. HCM nên duy trì cơ chế đặc thù sau khi sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân.
Khu vực trung tâm thành phố nằm bên sông Sài Gòn, tháng 8/2024
Việc duy trì cơ chế đặc thù cho TP. HCM sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu được đánh giá là vô cùng cần thiết để đảm bảo đà phát triển kinh tế, xã hội mạnh mẽ cho vùng Đông Nam Bộ. Đề xuất này được PGS.TS Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh tại buổi làm việc giữa Đoàn đại biểu Quốc hội TP. HCM và UBND thành phố về tình hình thực hiện Nghị quyết 98 và Nghị quyết 57 vào chiều ngày 24/4.
Theo Nghị quyết 60 ban hành ngày 12/4, trung ương đã quyết định việc sáp nhập hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vào TP. HCM, nhằm hình thành một siêu đô thị mới có quy mô lớn bậc nhất Việt Nam. Các bên liên quan hiện đã bắt đầu quá trình rà soát, phối hợp để chuẩn bị các bước tiếp theo cho việc sáp nhập này. PGS.TS Ngân cho rằng, ba địa phương đều đồng thuận cao với việc tiếp tục áp dụng Nghị quyết 98 – bộ cơ chế đặc thù với 44 chính sách quan trọng – sau khi sắp xếp hành chính.
Nghị quyết 98, có hiệu lực từ ngày 1/8/2023, thay thế cho Nghị quyết 54, đã trao cho TP. HCM nhiều quyền tự chủ hơn trong đầu tư hạ tầng, tài chính ngân sách, quy hoạch xây dựng, thu hút nhà đầu tư chiến lược, và tổ chức bộ máy hành chính. Những chính sách này đã và đang giúp thành phố phát huy tối đa tiềm năng phát triển, đồng thời khơi thông nguồn lực xã hội hóa.
Theo PGS.TS Ngân, nếu trong quá trình sáp nhập, các chính sách đặc thù này không bị gián đoạn, TP. HCM sẽ không chỉ duy trì được đà tăng trưởng mà còn lan tỏa sự phát triển tới các vùng mới. Đặc biệt, với diện tích mở rộng lên hơn 6.772 km² và dân số vượt 13,7 triệu người, TP. HCM mới sẽ đóng vai trò đầu tàu kinh tế, tiếp tục đóng góp khoảng 24% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cả nước.
Một điểm nhấn đáng chú ý là việc áp dụng Nghị quyết 98 có thể giúp Bình Dương triển khai mô hình hợp tác công tư (PPP) trong các dự án hạ tầng như đường bộ và mở rộng mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD) cho các tuyến metro tương lai. Hơn nữa, với khối lượng công việc đồ sộ do quy mô mở rộng, việc tăng thu nhập cho cán bộ công chức sẽ tạo động lực lớn, giúp bộ máy vận hành hiệu quả trong giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức.
Ngoài ra, các đại biểu Quốc hội TP. HCM cũng đề xuất cần điều chỉnh một số điều khoản trong Nghị quyết 98 để phù hợp với thực tiễn sau sáp nhập, chẳng hạn như quy định về bộ máy chính quyền tại TP Thủ Đức (do đã bỏ cấp huyện) hoặc cơ cấu cán bộ cấp xã, phường, thị trấn theo tiêu chí mới.
Phó chủ tịch UBND TP. HCM Nguyễn Văn Dũng cũng kiến nghị Quốc hội điều chỉnh điểm b, khoản 9, Điều 7 trong Nghị quyết 98. Cụ thể, quy định hiện tại yêu cầu nhà đầu tư chiến lược phải giải ngân vốn đầu tư trong vòng 5 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đầu tư, điều này gây áp lực không nhỏ đối với các dự án lớn. Ông Dũng dẫn chứng dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, có tổng mức đầu tư hơn 113.500 tỷ đồng (khoảng 4,8 tỷ USD), sẽ rất khó đáp ứng yêu cầu giải ngân trong khung thời gian quá ngắn.
Theo phân tích của nhiều chuyên gia, việc duy trì cơ chế đặc thù cho TP. HCM sau sáp nhập không chỉ bảo vệ thành quả cải cách đã đạt được, mà còn tạo nền tảng để thành phố khai thác hiệu quả tiềm năng kinh tế, xã hội của toàn vùng Đông Nam Bộ, hướng tới tầm vóc của một siêu đô thị toàn cầu trong tương lai không xa.
