Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Israel “hoàn thành nhiệm vụ” chống lại Hamas, chỉ vài tuần sau khi thể hiện sự lạc quan về một thỏa thuận ngừng bắn. Sự thay đổi lập trường này diễn tả tình hình bế tắc trong đàm phán và cuộc khủng hoảng nhân đạo leo thang ở Gaza.
Tổng thống Donald Trump đã rút các nhà đàm phán của Hoa Kỳ khỏi các cuộc thảo luận về lệnh ngừng bắn ở Gaza vào tuần này, sau khi phía Hoa Kỳ nhận định Hamas không cho thấy thiện chí hợp tác. Phát biểu vào thứ Sáu, Tổng thống đã thay đổi giọng điệu từ sự lạc quan về một thỏa thuận tiềm năng cách đây vài tuần, chuyển sang kêu gọi Israel tăng cường chiến dịch quân sự.
Ông Trump đã phát biểu trước báo giới trước khi khởi hành đến Scotland vào cuối tuần: “Tôi nghĩ chúng muốn chết, và điều đó rất, rất tệ. Mọi chuyện đã đến lúc chúng ta phải hoàn thành nhiệm vụ.” Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh những hình ảnh về trẻ em suy dinh dưỡng tại Gaza đang gây ra làn sóng phẫn nộ trên toàn cầu.
Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu sự thay đổi trong quan điểm của Tổng thống Trump có thực sự phản ánh sự đổ vỡ hoàn toàn của các cuộc đàm phán hay là một động thái chiến thuật nhằm gây áp lực lên Hamas. Tuy nhiên, những phát biểu của ông cho thấy ông sẽ không có ý định gia tăng sức ép đáng kể để Israel dừng chiến dịch quân sự kéo dài 21 tháng ở Gaza, bất chấp cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng mà một quan chức Liên Hợp Quốc đã mô tả là khiến người dân Gaza trở thành “xác sống biết đi”.
Khi được hỏi về cuộc trò chuyện gần đây với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Trump chỉ nhận định là “hơi đáng thất vọng”, đồng thời nói thêm: “Họ sẽ phải chiến đấu và họ sẽ phải dọn dẹp nơi này. Các người sẽ phải loại bỏ họ.”
Những lời nói này là sự thừa nhận rõ ràng rằng nỗ lực trung gian cho một lệnh ngừng bắn mới của ông – vốn dường như đã ở giai đoạn cuối cùng vào đầu tháng này – đã không thành công. Việc không thể chấm dứt xung đột ở Gaza, cùng với những nỗ lực song song nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine, đã trở thành rào cản đối với tham vọng đạt giải Nobel Hòa bình của ông Trump.
Mặc dù Tổng thống Trump tỏ ra bi quan, các tín hiệu khác từ khu vực vẫn mang lại hy vọng. Ai Cập và Qatar tuyên bố sẽ tiếp tục vai trò trung gian hòa giải cho một lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza, xem việc tạm dừng đàm phán là “điều bình thường trong bối cảnh các cuộc đàm phán phức tạp”, theo thông cáo chung từ Bộ Ngoại giao Ai Cập. Một quan chức cấp cao của Israel cũng xác nhận với CNN rằng các cuộc đàm phán “hoàn toàn không” sụp đổ và vẫn còn khả năng nối lại.
Một số quan chức Hoa Kỳ hy vọng rằng cả bình luận của Tổng thống Trump vào thứ Sáu và quyết định rút khỏi đàm phán của đặc phái viên Steve Witkoff vào thứ Năm, sẽ thúc đẩy Hamas đưa ra lập trường đàm phán hòa giải hơn.
Tuy nhiên, động thái đột ngột của Hoa Kỳ đã gây ra sự xáo trộn tại Doha, thủ đô Qatar, nơi diễn ra các cuộc đàm phán. Một nguồn tin trực tiếp nắm rõ tình hình đàm phán mô tả đây là “một trận động đất” và đang “xử lý dư chấn”.
Theo những người am hiểu về đàm phán, các điểm bế tắc vẫn xoay quanh việc khi nào và bằng cách nào chiến tranh sẽ kết thúc vĩnh viễn, số lượng tù nhân Palestine sẽ được trả tự do, và quân đội Israel sẽ tái triển khai ở đâu trong Gaza.
Phát biểu tại Bãi cỏ phía Nam, Tổng thống Trump đổ lỗi cho Hamas về sự đổ vỡ của các cuộc đàm phán, cho rằng lực lượng này đã mất đi ảnh hưởng sau khi nhiều con tin được thả hoặc thiệt mạng. Ông lặp lại quan điểm rằng “Bây giờ chúng ta chỉ còn lại những con tin cuối cùng, và họ biết điều gì sẽ xảy ra sau khi bắt được những con tin cuối cùng, và về cơ bản, vì điều đó, họ thực sự không muốn đạt được thỏa thuận,” một quan điểm mà Thủ tướng Netanyahu đã chia sẻ khi gặp ông Trump tại Nhà Trắng vào đầu tháng này.
Việc những bình luận của Tổng thống Trump có thực sự tạo áp lực buộc Hamas chấp thuận đề xuất hiện tại để chấm dứt chiến tranh hay không vẫn chưa rõ, nhưng dường như chúng được thiết kế một phần để đưa Hamas trở lại bàn đàm phán.
Sau tuyên bố của Đặc phái viên Witkoff vào thứ Năm, một quan chức cấp cao của Israel bày tỏ hy vọng Hamas sẽ “kết nối lại với thực tế” để thu hẹp những khác biệt còn lại. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Tammy Bruce, trong cuộc phỏng vấn với CNN vào thứ Sáu, dự đoán nỗ lực của Tổng thống Trump và Đặc phái viên Witkoff cuối cùng sẽ đạt được kết quả, dù bà không tiết lộ hướng đi tiếp theo của các cuộc đàm phán.
“Chúng tôi đã thử rồi. Cả thế giới đã chứng kiến điều này. Các lựa chọn là gì — rõ ràng là có rất nhiều công cụ trong kho vũ khí của Tổng thống Trump, nhiều lựa chọn mà Đặc phái viên Witkoff có,” bà Bruce chia sẻ. “Vì vậy, họ là những cá nhân rất thông minh, lão luyện và hiểu rõ các bên liên quan. Và tôi hy vọng chúng ta sẽ đạt được một số thành công.”
Cả bà Bruce, Tổng thống Trump hay bất kỳ quan chức chính quyền nào khác đều không đưa ra mốc thời gian cụ thể cho thành công đó, có lẽ vì sự thận trọng sau khi ông Trump từng dự đoán vào đầu tháng 7 rằng một thỏa thuận sẽ đạt được trong vòng một tuần.
Tuy nhiên, với việc cuộc khủng hoảng nạn đói ở Gaza leo thang thành một thảm họa nhân đạo, việc hoàn tất một thỏa thuận trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tại một cuộc họp ở Tunis vào thứ Sáu, Tổng thống Tunisia Kais Saied đã trình bày với cố vấn cấp cao về châu Phi của ông Trump, Massad Boulos (cũng là bố vợ của Tiffany Trump) những bức ảnh đau lòng về trẻ em suy dinh dưỡng, tuyệt vọng vì thiếu thức ăn và phải ăn cát.
Theo AFP, Tổng thống Saied bày tỏ: “Điều đó hoàn toàn không thể chấp nhận được. Đây là tội ác chống lại toàn thể nhân loại.”
Tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho rằng Hamas đã cản trở việc phân phối hàng viện trợ và khẳng định Hoa Kỳ chưa nhận được sự ghi nhận đầy đủ cho những hỗ trợ đã cung cấp.
“Mọi người không biết điều này, và chúng tôi chắc chắn không nhận được bất kỳ sự ghi nhận hay lời cảm ơn nào, nhưng chúng tôi đã đóng góp 60 triệu đô la cho thực phẩm, nhu yếu phẩm và mọi thứ khác,” ông Trump nói. “Chúng tôi hy vọng số tiền đó sẽ đến được nơi cần đến, bởi vì bạn biết đấy, số tiền đó sẽ được sử dụng. Thực phẩm sẽ được sử dụng. Chúng tôi sẽ làm nhiều hơn nữa, nhưng chúng tôi đã đóng góp rất nhiều tiền.”
Một đánh giá nội bộ của chính phủ Hoa Kỳ trước đó không tìm thấy bằng chứng về việc Hamas đánh cắp viện trợ nhân đạo do Hoa Kỳ tài trợ một cách rộng rãi ở Gaza.
Trong khi đó, các đồng minh hàng đầu của Hoa Kỳ đã có lập trường cứng rắn hơn đối với chiến dịch quân sự của Israel. Thủ tướng Anh Keir Starmer, người mà Tổng thống Trump sẽ gặp tại Scotland vào cuối tuần này, hôm thứ Sáu đã tuyên bố rằng “sự leo thang quân sự quá mức của Israel ở Gaza” là “không thể bào chữa”.
Và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, trong một bài đăng bất ngờ trên mạng xã hội vào đêm khuya, cho biết Pháp sẽ có động thái công nhận nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 9. Động thái này đã gây ra sự bất bình từ Israel và khiến Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio gọi là “một cái tát vào mặt các nạn nhân của ngày 7 tháng 10.”
Tổng thống Trump tỏ ra ít quan ngại về động thái này, thay vào đó cho rằng nó vô nghĩa. “Lời tuyên bố đó chẳng có giá trị gì cả,” ông nói. “Anh ấy là một người rất tốt. Tôi thích anh ấy. Nhưng lời tuyên bố đó chẳng có giá trị gì cả.”
