Tổng thống Trump cách chức cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz sau bê bối Signal, tạm bổ nhiệm Marco Rubio và gây xáo trộn lớn trong Hội đồng An ninh Quốc gia.
Ông Michael Waltz.
Ngày 1/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã sa thải cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz, đánh dấu bước thay đổi nhân sự lớn đầu tiên trong nội các kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai. Marco Rubio – hiện đang là Ngoại trưởng – được chỉ định tạm thời giữ thêm vai trò cố vấn an ninh quốc gia, trở thành người đầu tiên từ thời Henry Kissinger đảm nhiệm song song hai vị trí trọng yếu này.
Trong thông báo trên mạng xã hội, Trump ca ngợi sự cống hiến của Waltz, khẳng định ông “luôn đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu” và cho biết sẽ đề cử ông làm đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc – vị trí vẫn đang để trống sau khi ứng viên trước đó, bà Elise Stefanik, được rút tên vì lý do chính trị nội bộ.
Michael Waltz tại Nhà Trắng vào thứ năm.Andrew Harnik / Hình ảnh Getty
Nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết Trump cố tình trì hoãn quyết định sa thải Waltz cho đến khi hoàn thành 100 ngày nhiệm kỳ. Tuy nhiên, việc công bố vào ngày 1/5 đã khiến cả Bộ Ngoại giao bất ngờ – người phát ngôn Tammy Bruce thậm chí chỉ biết tin từ giới báo chí trong một buổi họp báo cùng ngày.
Waltz, một cựu sĩ quan Mũ nồi xanh và cựu nghị sĩ Cộng hòa bang Florida, đối mặt nhiều chỉ trích sau bê bối hồi tháng 3 liên quan đến việc ông vô tình thêm một biên tập viên tờ The Atlantic vào nhóm trò chuyện Signal – ứng dụng nhắn tin mã hóa – trong đó thảo luận các kế hoạch không kích của Mỹ tại Yemen. Vụ việc dẫn đến việc tờ báo này đăng tải các thông tin nội bộ, làm dấy lên tranh cãi về an ninh thông tin.
Cố vấn an ninh quốc gia Michael Waltz kiểm tra điện thoại di động của mình trong cuộc họp Nội các tại Nhà Trắng vào thứ Tư.Evelyn Hockstein / Reuters
Tuy Trump từng bày tỏ sự tin tưởng vào Waltz, nhưng vụ việc này cùng các bất đồng trong điều phối chính sách đã khiến vị trí của ông lung lay. Các nguồn tin trong chính quyền cho rằng Trump không hài lòng với cách Waltz điều phối giữa các cơ quan trong các vấn đề đối ngoại – vai trò trung tâm của một cố vấn an ninh quốc gia. Ngoài ra, phong cách “diều hâu” của Waltz cũng bị cho là không phù hợp với lập trường “tránh can thiệp quân sự” mà Trump đang theo đuổi trong nhiệm kỳ này.
Những tuần gần đây, Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) do Waltz dẫn đầu đã rơi vào khủng hoảng nhân sự nghiêm trọng. Bắt đầu từ một cuộc gặp với nhà hoạt động cánh hữu Laura Loomer – người đưa cho Trump danh sách những nhân viên bị cho là “không trung thành” – ít nhất 20 nhân sự NSC đã bị sa thải, bao gồm cả các giám đốc cấp cao phụ trách tình báo, công nghệ, tổ chức quốc tế và lập pháp. Những người này được đánh giá là chuyên môn cao, có lập trường bảo thủ rõ ràng và không biểu hiện bất mãn với Tổng thống.
Các nhân viên NSC bày tỏ thất vọng trước việc Waltz không đứng ra bảo vệ đội ngũ của mình. Trong khi đó, phó cố vấn Alex Wong – chuyên gia về chính sách châu Á và từng là đầu mối về vấn đề Triều Tiên trong nhiệm kỳ trước – cũng đã bị yêu cầu rời vị trí.
Sự thay đổi bất ngờ này làm dấy lên lo ngại từ các đối tác quốc tế, đặc biệt là châu Âu và châu Á – những nơi vốn coi Waltz là tiếng nói ôn hòa, ủng hộ liên minh truyền thống như NATO. Theo một nhà ngoại giao giấu tên tại Washington, việc loại bỏ Waltz có thể làm gia tăng cảm giác bất ổn và nghi ngại đối với đường lối đối ngoại của chính quyền Trump.
Hiện chưa rõ liệu Marco Rubio sẽ giữ chức cố vấn an ninh quốc gia lâu dài hay chỉ tạm thời, nhưng việc giao cùng lúc hai vị trí đầu ngành ngoại giao và an ninh cho một người là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Trump đang tập trung quyền lực vào nhóm thân tín nhất để kiểm soát chặt chẽ các vấn đề quốc tế đang diễn biến phức tạp.
