Trung Quốc vừa phóng 12 vệ tinh đầu tiên trong kế hoạch xây dựng mạng siêu máy tính không gian – tham vọng vượt Mỹ về AI và công nghệ vũ trụ.
Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án mạng siêu máy tính đầu tiên trong không gian, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đua công nghệ toàn cầu giữa nước này và Hoa Kỳ. Theo Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC), 12 vệ tinh đầu tiên thuộc chương trình “Star Computing” đã được phóng thành công vào quỹ đạo từ Trung tâm Phóng vệ tinh Tửu Tuyền hôm 14/5, bằng tên lửa Trường Chinh 2D.
Khác với các hệ thống vệ tinh truyền thống vốn phụ thuộc vào kết nối với mặt đất để xử lý dữ liệu, mạng lưới vệ tinh mới này được thiết kế để xử lý trực tiếp dữ liệu trong không gian nhờ tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI). Đây được xem là một bước tiến mang tính chiến lược, không chỉ giúp tiết kiệm chi phí làm mát và năng lượng như ở các trung tâm dữ liệu mặt đất, mà còn mở ra lợi thế quân sự nếu xảy ra xung đột toàn cầu.
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, hệ thống này dự kiến bao gồm 2.800 vệ tinh kết nối bằng tia laser, hình thành một mạng máy tính thống nhất ngoài vũ trụ – đáp ứng các nhu cầu về điện toán thời gian thực trong không gian và hướng tới việc xây dựng cơ sở hạ tầng điện toán không gian toàn cầu.
Phát biểu chuyên gia – ST Daily (Trung Quốc)
“Việc xây dựng chòm sao đầu tiên sẽ giúp Trung Quốc dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ không gian, mở rộng khả năng trí tuệ nhân tạo từ mặt đất lên quỹ đạo và tiến đến đỉnh cao của cách mạng công nghiệp tương lai.”
Hiện tại, mạng lưới này còn khá khiêm tốn nếu so với hệ thống Starlink của SpaceX, vốn đã triển khai hơn 6.750 vệ tinh vào cuối tháng 2/2025 và đang trên đà mở rộng lên hơn 30.000 vệ tinh. Tuy nhiên, dự án của Trung Quốc mang một triết lý khác – tập trung vào xử lý dữ liệu và siêu tính toán ngay trong quỹ đạo, thay vì chỉ truyền tín hiệu về mặt đất.
Giới chuyên gia nhận định, nếu thành công, mô hình này có thể giảm đáng kể lượng khí thải carbon và tăng hiệu suất xử lý dữ liệu, đặc biệt nhờ việc tận dụng năng lượng mặt trời trong không gian và loại bỏ nhu cầu về hệ thống làm mát công suất lớn.
Phát biểu chuyên gia – Jonathan McDowell, Đại học Harvard
“Các trung tâm dữ liệu quỹ đạo có thể giúp tiết kiệm năng lượng và giảm ô nhiễm môi trường. Vụ phóng hôm nay là cột mốc kỹ thuật quan trọng trong việc thử nghiệm kết nối mạng giữa các vệ tinh.”
Sự kiện này một lần nữa phản ánh rõ nét cuộc cạnh tranh không gian ngày càng căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Không chỉ dừng ở việc phát triển vệ tinh, Bắc Kinh còn đang tăng tốc trong các lĩnh vực như siêu máy tính, AI và hạ tầng mạng toàn cầu, với tham vọng vươn lên dẫn đầu trong giai đoạn tới.
Trong khi đó, Lực lượng Không gian Hoa Kỳ cũng đang theo dõi sát sao mọi động thái liên quan, đặc biệt khi một vệ tinh quân sự Mỹ gần đây đã bị phát hiện “tiếp cận bất thường” với một vệ tinh Trung Quốc.
Phát biểu cảnh báo – Tướng quân đội Mỹ, không nêu tên
“Các dự án không gian của Trung Quốc tại Mỹ Latinh là mối quan ngại ngày càng lớn với an ninh quốc gia Hoa Kỳ.”
Trong thời gian tới, Trung Quốc dự kiến sẽ tăng cường các đợt phóng vệ tinh mới, đồng thời mở rộng năng lực xử lý AI trong không gian như một phần của chiến lược lâu dài nhằm giành thế thượng phong trong thế giới công nghệ cao.