Chiến dịch UAV ‘mạng nhện’ của Ukraine phá hủy ít nhất 10 máy bay Nga, gây tổn thất lớn đến năng lực không quân chiến lược Moscow, theo hình ảnh vệ tinh và phân tích từ NATO.
Trong một đợt tấn công táo bạo chưa từng có, Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái (UAV) để tập kích nhiều căn cứ không quân chiến lược của Nga – chiến dịch được đặt tên là “Mạng nhện”. Cuộc tấn công diễn ra vào cuối tháng 5 và đầu tháng 6 năm 2025 đã làm dấy lên một cuộc chiến tuyên truyền dữ dội giữa Kyiv và Moscow.
Theo phân tích của NBC News phối hợp cùng các chuyên gia quân sự và các hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs và Maxar, có ít nhất 10 đến 13 máy bay Nga bị phá hủy hoàn toàn. Ngoài ra, có khoảng 40 máy bay bị hư hại ở nhiều mức độ khác nhau – một con số được xác nhận bởi giới chức NATO nhưng thấp hơn nhiều so với tuyên bố chính thức từ phía Ukraine.
“Hiện tại, con số từ các quan chức NATO là con số chính xác nhất với những gì quan sát được từ hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao và các video do SBU công bố,” – Oliver Alexander, nhà phân tích tình báo nguồn mở người Đan Mạch.
Tại căn cứ không quân Belaya (cách Ukraine 2.500 dặm), các hình ảnh vệ tinh chụp ngày 5 tháng 6 cho thấy sáu máy bay bị phá hủy hoàn toàn, gồm ba Tu-95 và ba Tu-22, đều là máy bay ném bom chiến lược có khả năng phóng tên lửa hành trình.
Tại căn cứ Olenya ở cực bắc Nga, cũng ghi nhận ít nhất bốn máy bay bị phá hủy – trong đó có hai Tu-95 và một Tu-22. Video xác thực từ mạng xã hội cho thấy một chiếc Tu-95 chìm trong lửa ngay tại sân đỗ.
Ukraine tuyên bố đã triển khai 117 máy bay không người lái mini, được giấu trong xe tải và vận hành từ cự ly gần, tấn công đồng loạt bốn căn cứ: Belaya, Olenya, Ivanovo và Ryazan. Tuy nhiên, hình ảnh vệ tinh chưa xác nhận rõ thiệt hại tại hai căn cứ sau cùng.
“Một khi bạn mất một trong những chiếc máy bay này, nói chung là mất vĩnh viễn. Nga không còn sản xuất chúng nữa.” – Thomas Withington, chuyên gia tác chiến điện tử và phòng không, Viện Royal United Services.
Trong tuyên bố chính thức, Ukraine nói rằng 41 máy bay Nga đã bị tấn công, một nửa trong số đó “bị phá hủy hoàn toàn”, số còn lại “không còn khả năng bay”. Theo Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), thiệt hại này tương đương khoảng 7 tỷ USD, làm “vô hiệu hóa 34% lực lượng máy bay ném bom chiến lược có khả năng mang vũ khí hạt nhân của Nga”.
Tuy nhiên, Nga phủ nhận mức độ thiệt hại đó. Thứ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Ryabkov tuyên bố rằng các máy bay “không bị phá hủy mà chỉ bị hư hại” và “có thể sửa chữa”. Bộ Quốc phòng Nga gọi đây là một cuộc “tấn công khủng bố” đã “bị đẩy lùi”.
Dù số liệu còn gây tranh cãi, giới quan sát quốc tế đồng thuận rằng chiến dịch UAV của Ukraine là một đòn đánh tinh vi và hiệu quả, gây tổn thất thực sự cho năng lực không quân chiến lược của Nga. Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ca ngợi đây là “chiến công mang tính lịch sử, được chuẩn bị trong 18 tháng”.
Chiến dịch “Mạng nhện” cũng mở ra xu hướng chiến tranh không đối xứng hiện đại: sử dụng UAV giá rẻ nhưng chính xác cao, tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương, thay đổi cán cân tác chiến trên không trung. Trong bối cảnh cuộc xung đột vẫn tiếp diễn, các chiến thuật như vậy sẽ tiếp tục đóng vai trò then chốt trong chiến lược phòng thủ và phản công của Ukraine.