Vi nhựa và nano nhựa từ bao bì đang dần thẩm thấu vào thực phẩm, nước uống và cơ thể con người, đặt ra nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí NPJ Science of Food đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ ô nhiễm nhựa trong thực phẩm hằng ngày của chúng ta. Không chỉ có các túi ni lông hay chai nước nhựa, ngay cả những thao tác quen thuộc như mở nắp chai, xé màng bọc thịt, hay rửa hộp đựng cũng có thể giải phóng hàng nghìn hạt vi nhựa và nano nhựa vào đồ ăn, nước uống.
Các nhà nghiên cứu cho biết, những vật dụng tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm – từ chai lọ nhựa, hộp nhựa tái sử dụng, nắp chai kim loại có lớp nhựa phủ, đến các bao bì đựng đồ ăn sẵn – đều là nguồn phát tán trực tiếp vi nhựa. Theo Lisa Zimmermann, chuyên gia tại Diễn đàn Bao bì Thực phẩm Thụy Sĩ, hành vi lặp đi lặp lại như vặn mở chai lọ khiến lượng vi nhựa gia tăng rõ rệt theo thời gian sử dụng.
“Đây là bằng chứng có hệ thống đầu tiên cho thấy bao bì thực phẩm đóng vai trò như một nguồn chính làm nhiễm vi nhựa vào thực phẩm”, Zimmermann nói.
Vi nhựa là các mảnh polyme có kích thước dưới 5mm, còn nano nhựa nhỏ hơn 1 micromet, đủ để đi xuyên qua thành ruột và phổi, theo máu đi khắp cơ thể. Một số nghiên cứu đã phát hiện chúng trong gan, não, tinh hoàn, nhau thai và thậm chí cả dương vật người.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thực phẩm siêu chế biến thường chứa lượng vi nhựa cao hơn do tiếp xúc nhiều hơn với vật liệu nhựa trong quá trình sản xuất. Bên cạnh đó, hành vi hâm nóng thực phẩm bằng lò vi sóng trong hộp nhựa, hoặc rửa bao bì nhựa bằng nước nóng, cũng thúc đẩy sự rò rỉ vi nhựa và các hóa chất độc hại khác như phthalate – vốn có liên quan đến rối loạn nội tiết, ung thư và các vấn đề sinh sản.
Jane Muncke, giám đốc Diễn đàn Bao bì Thực phẩm, nhấn mạnh: “Thiếu giao thức chuẩn khiến việc so sánh dữ liệu về vi nhựa trở nên khó khăn, nhưng chúng tôi đã tìm ra 7 nghiên cứu có độ tin cậy cao, cho thấy cần thêm nhiều phân tích chuyên sâu để hiểu rõ tác động của chúng đối với sức khỏe”.
Dù chưa thể hoàn toàn tránh khỏi vi nhựa, các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp hạn chế phơi nhiễm: sử dụng hộp thủy tinh hoặc thép không gỉ thay vì nhựa, tránh hâm nóng thức ăn trong bao bì nhựa, kiểm tra mã tái chế trên sản phẩm (tránh mã 3), và sử dụng túi vải, đồ dùng cá nhân thay vì dùng một lần.
Tiến sĩ Leonardo Trasande từ NYU Langone Health khẳng định: “Việc giảm tiếp xúc với nhựa là cách thiết thực để bảo vệ sức khỏe gia đình bạn”.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng nhấn mạnh đây là vấn đề hệ thống, không thể giải quyết đơn lẻ. Hơn 175 quốc gia sẽ nhóm họp tại Geneva vào tháng 8 tới để đàm phán Hiệp ước Toàn cầu về Nhựa – một văn kiện pháp lý quốc tế nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa toàn cầu. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến bảo vệ sức khỏe nhân loại trước mối đe dọa âm thầm mang tên “vi nhựa từ bao bì thực phẩm”.