Theo USDA, Việt Nam có thể nhập 4 triệu tấn gạo trong năm 2025, trở thành nước nhập khẩu gạo lớn thứ 2 toàn cầu, đồng thời vượt Thái Lan về xuất khẩu.
Việt Nam nhập khẩu gạo có thể lên tới trên 3 triệu tấn, nhiều thứ 3 thế giới. ẢNH: CÔNG HÂN
Trong một diễn biến đáng chú ý trên thị trường lương thực toàn cầu, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) vừa công bố dự báo cho thấy Việt Nam có khả năng trở thành quốc gia nhập khẩu gạo lớn thứ hai thế giới vào năm 2025, với sản lượng nhập có thể chạm ngưỡng 4 triệu tấn – chỉ sau Philippines. Đồng thời, ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng được kỳ vọng vượt qua Thái Lan để vươn lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, sau Ấn Độ.
Cụ thể, báo cáo của USDA công bố ngày 13-5 cho thấy nguồn cung gạo toàn cầu trong năm 2025 sẽ đạt khoảng 538,7 triệu tấn, tăng 1 triệu tấn so với năm trước. Sự gia tăng này phần lớn đến từ sản lượng tại Ấn Độ – quốc gia duy trì vai trò then chốt về an ninh lương thực, và một phần nhỏ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, tổng nhu cầu tiêu dùng toàn cầu cũng tăng mạnh, dự kiến đạt 538,8 triệu tấn – vượt cung khoảng 100.000 tấn, gây áp lực lớn lên thị trường.
Trong bối cảnh sản lượng nội địa bị ảnh hưởng bởi việc thu hẹp diện tích canh tác và nhu cầu nhập khẩu từ Campuchia ngày càng gia tăng, Việt Nam có thể nhập khẩu tới 4 triệu tấn gạo trong năm 2025 và 4,1 triệu tấn vào năm 2026. Năm 2024, ước tính Việt Nam đã nhập khoảng 3,4 triệu tấn gạo, đứng sau Philippines và Indonesia – hai quốc gia nhập khẩu nhiều nhất trong khu vực. Đáng chú ý, mức tăng nhập khẩu này được xem là “ngoại lệ” trong bối cảnh Việt Nam vẫn là nước xuất khẩu gạo hàng đầu.
Đứng đầu danh sách các nước nhập khẩu gạo vẫn là Philippines, với mức ổn định khoảng 5,5 triệu tấn/năm – tiếp tục là thị trường truyền thống và lớn nhất của gạo Việt Nam. Nigeria – nhờ dân số tăng nhanh – cũng tăng nhu cầu nhập khẩu lên khoảng 3 triệu tấn và giữ vị trí thứ ba, tuy nhiên quốc gia này tập trung vào phân khúc gạo giá rẻ.
Trung Quốc – quốc gia tiêu thụ gạo nhiều nhất thế giới – được dự báo sẽ nhập khẩu khoảng 2,4 triệu tấn do tận dụng giá rẻ và nguồn cung dồi dào từ các quốc gia châu Á. Trong khi đó, khối EU giảm nhẹ lượng nhập còn khoảng 2,2 triệu tấn nhờ sản lượng nội địa cải thiện. Indonesia – từng là nước nhập khẩu gạo lớn thứ hai trong hai năm gần nhất – dự kiến chỉ nhập khoảng 800.000 tấn trong năm 2025 nhờ sản lượng trong nước tăng mạnh.
Nhu cầu về gạo chất lượng cao ngày càng tăng. Xu hướng này tạo cơ hội cho các nông hộ nhỏ tham gia vào thị trường tiềm năng này và tạo ra thu nhập tốt hơn từ lúa gạo. Trong ảnh: Nông dân tỉnh Đồng Tháp thu hoạch rộ vụ lúa Hè Thu.
Ở chiều xuất khẩu, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ gạo thế giới với sản lượng dự báo đạt 7,9 triệu tấn trong năm 2025. Con số này vượt xa Thái Lan (7 triệu tấn) và chỉ xếp sau Ấn Độ với mức xuất khẩu 24 triệu tấn. Động lực chính đến từ sự tăng trưởng bền vững của thị trường Philippines và sự quay lại của các nhà nhập khẩu lớn từ Trung Quốc – những yếu tố đã giúp thúc đẩy sản lượng xuất khẩu của Việt Nam đáng kể trong thời gian gần đây.
“Khả năng vừa nhập khẩu vừa xuất khẩu gạo lớn là phản ánh linh hoạt trong chiến lược an ninh lương thực và cơ cấu thị trường của Việt Nam. Đây là một hiện tượng hiếm gặp, thể hiện sự biến chuyển phức tạp trong chuỗi cung ứng và thương mại nông sản toàn cầu,” – chuyên gia phân tích từ USDA nhận định.
Trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với các rủi ro về khí hậu và căng thẳng chuỗi cung ứng, việc Việt Nam duy trì được vị thế quan trọng ở cả hai chiều nhập – xuất khẩu gạo cho thấy sự chuyển dịch linh hoạt về chính sách nông nghiệp cũng như năng lực thích ứng nhanh của ngành hàng chủ lực này.
