Trong thời đại số hóa hiện nay, việc trở thành một YouTuber – TikToker không chỉ là giấc mơ của nhiều người mà còn là cơ hội kiếm tiền khổng lồ. Tuy nhiên, với sự gia tăng này, có không ít các vấn đề đáng lo ngại liên quan đến chất lượng nội dung và đạo đức nghề nghiệp trong giới sáng tạo nội dung.
Một chương trinh bán hàng của YouTuber – TikToker
Nội Dung Quảng Cáo Thiếu Minh Bạch
Hiện tại, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok và YouTube tràn ngập những video review sản phẩm thiếu khách quan. Nhiều người tự phong mình là “chuyên gia” đánh giá sản phẩm, nhưng thực tế là họ thường chỉ nói tốt về sản phẩm để thỏa mãn yêu cầu của nhãn hàng. Chẳng hạn, một kênh YouTube có hàng chục nghìn người theo dõi đạt được hợp đồng quảng cáo từ các thương hiệu công nghệ, nhưng phần lớn các video đều mang tính chất ca ngợi, mà không có sự phân tích hay đánh giá khách quan.
Theo thông tin từ một quản lý công ty truyền thông, quy trình hoạt động rất đơn giản: khi có đơn đặt hàng từ nhãn hàng hoặc công ty truyền thông, kênh sẽ soạn thảo kịch bản, thực hiện nội dung và chờ sự phê duyệt trước khi xuất bản. Điều này dẫn đến tình trạng nội dung luôn phải nói tốt về sản phẩm nếu muốn nhận tiền.
Lợi Nhuận Cao Từ Các Hợp Đồng Quảng Cáo
Số tiền mà các YouTuber và TikToker nhận được cho mỗi video quảng cáo thường dao động từ 10 triệu đến vài chục triệu đồng, tùy thuộc vào số lượng người theo dõi và độ phổ biến của kênh. Có những kênh chuyên về review sản phẩm đã xuất hiện rất nhiều trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram và Facebook, thu hút được một lượng người xem đáng kể. Tuy nhiên, trong số đó không ít người đã tự phát triển danh tiếng một cách thiếu bền vững, bằng việc lăng xê hình ảnh bản thân mà không có kiến thức chuyên môn thực sự.
Những livestream quảng cáo hoa mỹ, hấp dẫn nhưng thiếu chất lượng ngày càng trở nên phổ biến. Người tiêu dùng dễ dàng bị dụ dỗ bởi những lời hứa hẹn và hình ảnh đẹp mắt mà không hề biết rằng chất lượng sản phẩm lại không như mong đợi.
Hệ Luỵ Từ Việc Quảng Cáo Sai Sự Thật
Nhiều KOL (người nổi tiếng) trên mạng xã hội đã bị tố cáo vì quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, hàng giả hoặc hàng không rõ nguồn gốc. Trương Nhã Dinh, một TikToker với hàng triệu người theo dõi, đã từng bị phản ánh vì bán mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, mặc dù cô tuyên bố là hàng chính hãng.
Một ví dụ khác là TikToker “Bé Mèo Nhỏ Mít Ướt”, người đã phải xin lỗi công khai sau khi bị tố cáo về việc quảng cáo sản phẩm trị mụn không hiệu quả và gây kích ứng cho người sử dụng. Việc quảng bá sản phẩm mà không có kiến thức đúng đắn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng.
Tác Động Của Những Thông Tin Sai Lệch
Chuyên gia truyền thông Dy Khoa cho biết rằng nhiều người tự phong là “chuyên gia” trên mạng xã hội đã khai thác rất tốt tập khán giả của họ. Họ sử dụng những chiêu trò marketing tinh vi để đưa ra thông tin sai lệch về sản phẩm, khiến cho người tiêu dùng mất đi khả năng phản biện.
Khi không phân biệt được đúng sai, khán giả dễ dàng tin rằng những gì họ nghe thấy là đúng. Điều này tạo ra một “hiệu ứng cánh bướm”, làm gia tăng khả năng người tiêu dùng mua sản phẩm kém chất lượng hoặc không hiệu quả.
Cần Có Quy Định Khắt Khe Hơn
Nhiều chuyên gia truyền thông đã đề xuất cần có quy định rõ ràng hơn về quyền phát ngôn của những người không thuộc lĩnh vực khoa học nhưng lại có những phát biểu về khoa học. Một số cá nhân nổi tiếng, như diễn viên hay influencer, thường quảng bá các sản phẩm mà họ không thực sự hiểu biết về nó, gây nên những hệ luỵ nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Cần có những chương trình đào tạo cơ bản để đảm bảo những người này có đủ kiến thức trước khi chuyển tải thông tin đến công chúng. Những chứng chỉ khóa học sẽ là cơ sở để cấp giấy phép hành nghề quảng bá sản phẩm.
Văn Hóa Quảng Cáo Và Lừa Đảo
Thanh Vy, một influencer nổi tiếng, cho biết rằng ngay từ khi mới nổi lên, cô đã nhận được nhiều lời mời quảng cáo sản phẩm không chất lượng. Phần lớn các bạn trẻ đang tham gia vào thế giới này đều bị hấp dẫn bởi lợi nhuận khổng lồ mà họ có thể kiếm được chỉ với một video livestream. Điều này dẫn đến việc một số người bất chấp đạo đức nghề nghiệp để kiếm tiền nhanh chóng.
Hầu hết người tiêu dùng đều bị thu hút bởi vẻ hào nhoáng từ các KOL mà không đặt câu hỏi về độ tin cậy của thông tin họ nhận được. Chính điều này giúp cho các hành vi lừa đảo phát triển mạnh mẽ trong ngành quảng cáo qua mạng xã hội.
Tai Tiếng Của Các Influencer: Kiếm Tiền Hay Danh Tiếng?
Mặc dù có không ít KOL trở nên nổi tiếng từ những clip hài hước hoặc nội dung độc đáo, nhiều người cũng bất chấp lao vào thị phi để tìm kiếm sự chú ý. Họ không ngại đối đầu với pháp luật để tạo nên một hình ảnh thu hút. Một số TikToker đã bị bắt vì các tội danh như lừa đảo hoặc tham gia vào các hoạt động phạm pháp.
Phạm Thoại, một cái tên nổi bật trên mạng xã hội, đã từng gây xôn xao khi tổ chức một đám cưới rình rang để kéo sự chú ý, nhưng hóa ra lại chỉ là một trò đùa. Những hành động “vô tư” này có thể khiến nhiều người nghi ngờ về độ chân thật và uy tín của họ.
Người Tiêu Dùng Cần Cảnh Giác
Để bảo vệ bản thân, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức về các sản phẩm mà họ đang mua. Theo các chuyên gia, nội dung quảng cáo thường đến từ doanh nghiệp, tuy nhiên cần xem xét cả trách nhiệm của KOL khi thổi phồng sản phẩm. Nếu thực sự có dấu hiệu lừa dối, cần xử lý nghiêm minh để bảo vệ người tiêu dùng.
Mỗi cá nhân cũng cần trang bị kiến thức và tư duy phản biện để nhận diện thông tin sai lệch, từ đó tránh được những rủi ro không đáng có trong cuộc sống hàng ngày.
Việc trở thành một YouTuber hoặc TikToker không chỉ là cơ hội kiếm tiền mà còn đi kèm với nhiều trách nhiệm. Người sáng tạo nội dung cần ý thức rõ ràng về vai trò của mình và không nên đánh đổi đạo đức để kiếm tiền. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng nên cảnh giác và tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi quyết định mua sắm dựa trên các quảng cáo từ các KOL trên mạng xã hội.
