Ấn Độ và Pakistan bước vào cuộc đua phát triển UAV sau giao tranh biên giới, đánh dấu bước ngoặt trong chiến lược quân sự hiện đại của hai cường quốc Nam Á.
Cuộc đối đầu căng thẳng kéo dài bốn ngày trong tháng 5 giữa Ấn Độ và Pakistan đã đánh dấu cột mốc mới khi cả hai quốc gia lần đầu tiên sử dụng máy bay không người lái (UAV) trên quy mô lớn để phản công nhau, theo các cuộc phỏng vấn của Reuters với hơn 15 quan chức an ninh, giám đốc ngành và nhà phân tích. Sự kiện này không chỉ dừng lại ở giao tranh mà còn mở ra một chương mới trong cuộc chạy đua vũ trang hiện đại hóa quân sự giữa hai cường quốc hạt nhân Nam Á.
Vào đêm 8/5, người dân thành phố Jammu, miền bắc Ấn Độ, chứng kiến bầu trời bị rạch toạc bởi những vệt sáng đỏ khi hệ thống phòng không khai hỏa vào UAV được cho là từ Pakistan. Giao tranh nổ ra sau vụ tấn công khiến 26 người thiệt mạng ở Kashmir hôm 22/4 – khu vực tranh chấp lâu năm giữa hai nước. New Delhi cáo buộc Islamabad hậu thuẫn lực lượng khủng bố đứng sau vụ việc, trong khi Pakistan bác bỏ hoàn toàn.
Sau khi Mỹ làm trung gian giúp thiết lập lệnh ngừng bắn, hai quốc gia vẫn tiếp tục đầu tư mạnh vào công nghệ UAV, xem đây là công cụ gây áp lực hiệu quả mà không kéo theo nguy cơ leo thang chiến tranh toàn diện. Theo ông Smit Shah thuộc Liên đoàn Máy bay không người lái Ấn Độ, nước này dự kiến sẽ chi khoảng 470 triệu USD trong 1–2 năm tới cho UAV, tăng gấp ba lần so với thời điểm trước xung đột.
Song song, Pakistan cũng tăng cường năng lực UAV thông qua hợp tác với Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ. Họ dựa vào các dòng UAV như YIHA-III và Songar từ Thổ Nhĩ Kỳ, bên cạnh Shahpar-II do chính nước này sản xuất. Mỗi đơn vị UAV thậm chí có thể được lắp ráp trong vòng từ hai đến ba ngày tại các cơ sở nội địa.
Theo chuyên gia Walter Ladwig III tại King’s College London, cả New Delhi lẫn Islamabad đều xem UAV như công cụ biểu dương sức mạnh mà không đặt nhân sự hoặc các phương tiện đắt tiền vào vòng nguy hiểm. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng UAV vẫn có thể được triển khai để tấn công các khu vực đông dân cư hoặc đang tranh chấp – điều mà máy bay có người lái truyền thống thường tránh.
Trận giao tranh đầu tháng 5 được giới chuyên gia đánh giá là đụng độ quân sự ác liệt nhất trong thế kỷ này giữa Ấn Độ và Pakistan. Đáng chú ý, Pakistan đã đồng loạt triển khai 300–400 UAV tới hơn 30 địa điểm gần biên giới để thăm dò hệ thống phòng thủ Ấn Độ. Dù vậy, phần lớn trong số này bị đánh chặn bởi pháo cao xạ thời Chiến tranh Lạnh được nâng cấp bằng radar hiện đại do tập đoàn Bharat Electronics sản xuất.
Phía Ấn Độ cũng sử dụng các UAV tấn công chính xác như HAROP của Israel, WARMATE của Ba Lan, và UAV nội địa. HAROP – loại máy bay không người lái tự sát, bay lang thang và phát nổ khi va chạm – được xác nhận đã tấn công các cơ sở quân sự quan trọng bên trong Pakistan. Để đối phó, Pakistan đã triển khai radar mồi nhử để làm lệch hướng hoặc vô hiệu hóa các đợt tấn công bằng UAV.
Bất chấp việc bị tổn thất không nhỏ về số lượng UAV, cả hai quốc gia vẫn tiếp tục mở rộng đầu tư và cải tiến công nghệ. Ông Michael Kugelman, chuyên gia Nam Á tại Washington, nhấn mạnh rằng UAV tuy không gây hiệu ứng kinh hoàng như tên lửa nhưng vẫn tạo ra “cảm giác về sức mạnh và mục tiêu rõ rệt”.
Tại Ấn Độ, các công ty như ideaForge và NewSpace đang nỗ lực nâng cao tính năng UAV, tập trung vào khả năng tàng hình, cơ động và chống tác chiến điện tử. Tuy nhiên, thách thức lớn là sự phụ thuộc vào linh kiện từ Trung Quốc – bao gồm pin lithium và nam châm – khiến chuỗi cung ứng dễ bị tổn thương trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.
“Việc vũ khí hóa chuỗi cung ứng là một rủi ro không thể bỏ qua. Nếu Bắc Kinh cắt đứt nguồn cung linh kiện, các chương trình UAV của Ấn Độ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng,” ông Vishal Saxena, Phó Chủ tịch ideaForge, cảnh báo.
Dù phải đối mặt với nhiều thách thức kỹ thuật và địa chính trị, cả Ấn Độ và Pakistan đang bước vào một kỷ nguyên chiến tranh mới – nơi UAV sẽ đóng vai trò trung tâm trong mọi kịch bản đối đầu quân sự trong tương lai.
