Startup AI Builder.ai tuyên bố phá sản sau khi bị phanh phui quảng cáo dùng AI lập trình nhưng thực chất là thuê coder Ấn Độ thực hiện toàn bộ dự án.
Khi cơn sốt khởi nghiệp AI bùng nổ toàn cầu, Builder.ai từng nổi lên như một cái tên triển vọng với lời hứa “viết phần mềm dễ như gọi pizza”. Nhưng đến tháng 5/2025, sau gần một thập kỷ tồn tại, startup có trụ sở tại London này đã tuyên bố phá sản – khép lại một chương trình trình diễn tiếp thị công nghệ được đánh bóng quá mức, trong khi năng lực vận hành thực sự lại thiếu bền vững.
Từ giấc mơ AI đến thực tế phũ phàng
Được thành lập năm 2016 bởi Sachin Dev Duggal, Builder.ai vẽ ra viễn cảnh bất kỳ ai cũng có thể tạo ứng dụng mà không cần biết lập trình. Công ty khẳng định có một nền tảng AI thông minh tên Natasha, tích hợp trong Builder Studio – nơi AI sẽ thay con người phát triển phần mềm theo yêu cầu. Ý tưởng này đã nhanh chóng hút vốn đầu tư lớn, trong đó có cả Microsoft và Quỹ đầu tư quốc gia Qatar (QIA), nâng định giá công ty vượt 1,3 tỷ USD.
Tuy nhiên, năm 2019, một cuộc điều tra của The Wall Street Journal đã “giải mã” thực chất mô hình kinh doanh của Builder.ai: thay vì AI lập trình, phần lớn các ứng dụng vẫn do các lập trình viên Ấn Độ thực hiện thủ công. Hệ thống Natasha chỉ là lớp “mặt nạ tiếp thị”, được dựng lên để hút vốn và tạo cảm giác tiên phong.
Nhà đầu tư bị “mờ mắt” bởi AI washing
Dù bị phanh phui, Builder.ai vẫn tiếp tục gọi vốn thành công, trong đó có khoản đầu tư lên đến 250 triệu USD vào năm 2023. Các nhà đầu tư vẫn tin vào tương lai của low-code/no-code và vào lời hứa “AI sẽ thay đổi lập trình”. Nhưng điều đó không kéo dài được lâu.
Bắt đầu từ cuối năm 2024, tình hình tài chính của công ty xấu đi nhanh chóng khi chi phí mở rộng sang Đông Nam Á và Trung Đông tăng vọt, còn doanh thu thì không như dự báo. Đến tháng 5/2025, Viola Credit – một trong những chủ nợ lớn nhất – đã tiến hành thu giữ 37 triệu USD từ tài khoản Builder.ai vì vi phạm nghĩa vụ tài chính. Khi đó, công ty chỉ còn vỏn vẹn 5 triệu USD trong ngân quỹ.
CEO mới Manpreet Ratia nhậm chức chưa đầy hai tháng buộc phải tuyên bố phá sản. Các báo cáo sau đó cho thấy công ty đã cố tình phóng đại khả năng kỹ thuật, đưa ra dự đoán tài chính phi thực tế và liên tục tô vẽ hình ảnh để giữ chân các dòng vốn.
Một bài học cảnh tỉnh cho ngành AI
Vụ sụp đổ của Builder.ai trở thành ví dụ điển hình cho hiện tượng “AI washing” – khi các công ty sử dụng thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” để tiếp thị cho các sản phẩm không thực sự ứng dụng AI. Nó cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về thẩm định kỹ thuật nghiêm túc trước khi rót vốn cho bất kỳ startup AI nào.
Dù Builder.ai đã ra đi, thị trường nền tảng lập trình không mã (no-code/low-code) vẫn được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh. Theo Gartner, đến năm 2028, khoảng 60% ứng dụng doanh nghiệp mới sẽ được tạo từ các nền tảng này, với tổng giá trị thị trường toàn cầu năm 2025 ước đạt 26 tỷ USD.
Builder.ai từng được ca tụng bởi các tổ chức uy tín, được liệt vào danh sách Fast Company, nhận tài trợ từ những tên tuổi hàng đầu. Nhưng cái kết của họ lại là lời nhắc mạnh mẽ rằng danh tiếng không thể thay thế cho thực lực – và rằng AI không thể là vỏ bọc cho một mô hình truyền thống được ngụy trang bằng tiếp thị.
